Bouwen aan groenexpertise

Citroenvlinder

Gonepteryx rhamni

De Citroenvlinder behoort tot de familie van witjes en het geslacht Gonepteryx. Gonia is hoek en pteron is vleugel, wat verwijst naar de punten aan de voor-en achtervleugel. De soort heeft duidelijk zijn nederlandse benaming te danken aan het uiterlijk van het mannetje, waarvan de bovenkant eenkleurig citroengeel is. Het vrouwtje is bleekgeel of soms wit. De Citroenvlinder is de langstlevende vlinder in onze regio en heeft 1 generatie van eind juni tot eind oktober en na de overwintering van midden februari tot eind juni. Sinds 2011 heeft de Citroenvlinder de status Bijna in gevaar op de Rode lijst.

Beheer:

In het voorjaar is de aanwezigheid van een voldoende groot nectaraanbod (wilgen, voorjaarsbloeiers) belangrijk. Bij de aanplant van hagen kan het gebruik van Sporkehout overwogen worden. Aan bosranden is een gefaseerd beheer van een mantel- en zoomvegetatie een gunstige maatregel voor de Citroenvlinder.

heeft als waardplant

Sporkehout

heeft als waardplant

Grote kattenstaart

heeft als waardplant

Wegedoorn

Areaal:

De Citroenvlinder was in de jaren negentig zeer algemeen en is dat nog steeds (468 atlashokken – 2.188 kilometerhokken). De verspreiding neemt lichtjes toe tot in de jaren tachtig, blijft vrij stabiel tot in 1990, maar sindsdien gaat de soort achteruit. Vooral in Zuid-Limburg, het oosten van Oost-Vlaanderen en delen van Vlaams-Brabant lijken recent nogal wat populaties verdwenen te zijn.

Ecologie:

De Citroenvlinder komt voor in struwelen, open bossen en bosranden. De soort heeft 1 generatie van eind juni tot eind oktober met een piek tussen 12 juli en 27 augustus en na de overwintering van midden februari tot eind juni met een piek tussen 29 maart en 18 mei. Opvallend is dat de voorjaarswaarnemingen talrijker en de zomerwaarnemingen juist minder talrijk zijn ten opzichte van de periode 1981-2000. De wijfjes zetten de eitjes afzonderlijk af op de onderkant van jonge blaadjes van Sporkehout. De voorkeur gaat hierbij uit naar alleenstaande en zonbeschenen jonge boompjes in de buurt van bosranden. De rupsen verlaten de boompjes om laag in de vegetatie te verpoppen, maar soms gebeurt dit ook op de waardplant zelf. De overwintering gebeurt als volwassen vlinder. Met een levensduur van elf maanden is de Citroenvlinder de langstlevende vlinder in onze regio.

Vaak gebruikte nectarplanten zijn Koninginnenkruid, Vlinderstruik, distel, Grote kattenstaart en, vooral in het voorjaar, bloeiende wilgen. De vlinders zijn zeer mobiel en kunnen dan ook ver buiten de voortplantingsplaatsen, die voornamelijk op zandige gronden te vinden zijn, gezien worden (Kempen,Zandleemstreek …). De Citroenvlinder komt vaak in dezelfde gebieden voor als Bont zandoogje, Boomblauwtje, Gehakkelde aurelia, Landkaartje, Oranjetipje en Zwartsprietdikkopje.

Rode lijst:
Bijna bedreigd
Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Vogelrichtlijn:
Nee
Jachtwild:
Nee
Invasieve exoot:
Nee
Soortenbesluit:
Status:

Bijna in gevaar. Op de Rode Lijst van 1999 was de Citroenvlinder Momenteel niet in gevaar. In Wallonië, Nederland, Groot-Brittannië en Europa is de soort Momenteel niet in gevaar.

Behoudsprioriteit: Vrij hoog vanwege de Rode-Lijststatus in Vlaanderen.

Bedreigingen:

Volgens de voorspellingsmodellen zou het klimaat in België ook in 2050 geschikt zijn voor de Citroenvlinder.

Biotooptype:
Bosranden
Houtkanten
Loofbossen
Tuinen