Bouwen aan groenexpertise

LSVI-sleutelsoort

Is het habitat goed ontwikkeld?

Definitie:

Bij het uitvoeren van een natuurbeheerplan worden de doelen geformuleerd op basis van natuurstreefbeelden. Om te weten of een natuurstreefbeeld / habitat goed ontwikkeld is, wordt gebruik gemaakt van LSVI-tabellen. Waarbij LSVI staat voor Locale Staat van Instandhouding. De LSVI-tabellen lijsten bepaalde criteria op om de kwaliteit in te schatten, één van de criteria is de aanwezigheid van bepaalde sleutelsoorten. De aanwezigheid van voldoende LSVI-sleutelsoorten is één van de kenmerkend van een goed ontwikkeld habitat. Naast LSVI-sleutelsoorten zijn er nog andere kenmerken die in orde moeten zijn voor een goede locale staat van instandhouding. Voorbeelden zijn de afwezigheid van invasieve exoten of structuurkenmerken zoals de gelaagdheid. 

"Sleutelsoort" heeft verschillende betekenissen. In de ecologie wordt het gebruik om de voor het habitat zeer funtionele soorten aan te duiden, de zogenaamde keystone species. Bijvoorbeeld  spechten die boomholtes produceren en waar veel andere soorten afhankelijk van zijn. Soms wordt met sleutelsoort ook een soort aangeduid die gebruikt wordt om een habitattype te herkennen. Vandaar dat we hier verkiezen om te spreken van een LSVI-sleutelsoort. Habitattypen kunnen omschreven worden met behulp van ken- en differentiërende soorten, zonder dat al die soorten een relatie hebben tot de kwaliteit van een habitattype.

Ondanks een hoge mate van overlap dienen LSVI-sleutelsoorten om via positieve criteria voor vegetatieontwikkeling de lokale staat van instandhouding te bepalen. Er wordt voor het opmaken van de lijsten van sleutelsoorten in belangrijke mate geput uit de habitattypische soorten. Dit zijn soorten die niet alleen in relatie staan tot een goede ontwikkeling van de vegetatie, maar daarenboven in Vlaanderen in hoofdzaak voorkomen in het betreffende habitattype. Die laatste vereiste hangt samen met het feit dat deze habitattypische soorten benut worden om de toestand op niveau Vlaanderen te beoordelen. Die voorwaarde vervalt op lokaal niveau zodat in de LSVI-tabellen ook andere soorten, met soms betere indicatie van de lokale toestand nzijn opgenomen.

Doorgaans zijn de LSVI-sleutelsoorten geselecteerd uit de hogere planten. Mossen zijn echter voor sommige habitattypen essentieel om een kwaliteitsaspect te kunnen evalueren. Dit geldt in het bijzonder voor kalktufbronnen met tufsteenformatie (Cratoneurion, habitattype 7220). Bij habitattypen 4010 (Noord-Atlantische vochtige heide met Erica tetralix), 6410 (Grasland met Molinia op kalkhoudende, venige of lemige kleibodem), bij de meeste veenhabitattypen (7xxx) en bij oligotroof broekbos (een subtype van 91E0) worden ook (veen)mossoorten gehanteerd bij het bepalen van de LSVI.

Uitgebreid:

Voor vele habitattypen is het logisch dat het habitattype in ongunstige staat is van zodra de voor het habitattype verwachte sleutelsoorten niet meer het hoofdaandeel hebben, en er een mix is met soorten die bv. wijzen op vergrassing, verbossing, verruiging. In zulke gevallen zal in de beoordeling een grenswaarde staan voor bedekking:

  • 30 % bedekking voor soorten die van nature een lage bedekkingen hebben in het habitattype.
  • 50 % voor soorten die van nature een redelijke bedekking hebben
  • 70% sleutelsoorten die zulke hoge bedekkingen vereisen voor een gunstige staat (bv. 70% grondvlak van standplaatseigen boom- en struiksoorten bij bossen).

Wanneer op bepaalde locaties de sleutelsoorten actueel een hoger aandeel hebben dan de grenswaarde mag deze wel niet achteruit gaan.