Bouwen aan groenexpertise

Tuinwolfsmelk

Euphorbia peplus

Tuinwolfsmelk is een kleine, eenjarige, grasgroene plant die in de zomer en herfst bloeit. De bladeren zijn rondachtig spatelvormig met een lange steel. De bloeiwijze heeft drie schermstralen en de schijnbloemen zitten half verscholen tussen groene schutbladen. De halvemaanvormige honingklieren eindigen in draadvormige hoorntjes. De vrucht is driehoekig met vleugellijsten langs de scheidingswanden. De zaden hebben donkere putjes. Tuinwolfsmelk groeit als tuinonkruid op licht beschaduwde, voedselrijke, humeuze zand- en lichte kleigrond.

Hoogte plant

Minimaal:
7cm
Maximaal
30cm

Licht

Min:
lichte schaduw
Max:
licht

Voedsel

Min:
zeer voedselrijk
Max:
zeer voedselrijk

Bloeiperiode

Vanaf:
juli
Tot:
oktober

Vocht

Min:
vochtig
Max:
vochtig

Bloemkleur

geel
groen

Bestuiving

vliegen, zweefvliegen e.a.
Areaal:

Het Middellandse-Zeegebied is het gebied van herkomst van tuinwolfsmelk, maar de soort is in de voorbije eeuwen door de mens accidenteel in grote delen van de wereld geïntroduceerd en raakte er als onkruid ingeburgerd. Met uitzondering van het grootste gedeelte van Scandinavië en van Noordoost- en Zuidoost-Europa, is ze vandaag overal in Europa en aangrenzend Noord-Afrika te vinden. Verder naar het noorden en zuidoosten (tot in Zuidwest-Azië) liggen her en der meer geïsoleerde populaties en deelareaaltjes. Elders in de wereld, zoals in NoordAmerika, Chili, Zuid-Afrika en Australië, is tuinwolfsmelk plaatselijk ingeburgerd. In Wallonië komt de soort verspreid voor, behalve in de Ardennen, waar ze zeldzaam is.

Verspreiding in Vlaanderen:

Globaal gesproken is tuinwolfsmelk in Vlaanderen een algemeen verspreide soort. ln de Kempen is ze echter opvallend zeldzaam, en ook in het gedeelte van Zandig Vlaanderen in de noordelijke helft van Oost-Vlaanderen lijkt ze minder algemeen te zijn. In dit laatste geval kan het beeld mee bepaald zijn door een wat lagere inventarisatiegraad.

Legende: vierkant 1939-1971, stip 1972-2004:
Verspreidingskaart

Tuinwolfsmelk is een kleine, eenjarige, grasgroene zomer- en herfstbloeier. Af en toe zijn in de lente op grinderige plekken dwergplantjes te vinden. De bladeren zijn rondachtig spatelvormig, gaafrandig en aan de voet versmald in een relatief lange steel. De bloeiwijze heeft drie schermstralen. De schijnbloemen gaan half schuil tussen de schutbladen, die even groen zijn als de echte bladeren. De halvemaanvormige honingklieren lopen in draadvormige 'hoorntjes' uit. De vrucht is op doorsnede min of meer driehoekig; langs elk van de scheidingswanden tussen de drie vruchthokken staan twee vleugellijsten, gescheiden door een groef. De zaden vertonen reeksen donkere putjes.

Tuinwolfsmelk is afkomstig uit het Middellandse-Zeegebied of uit Midden-Europa en is tegenwoordig een kosmopoliet van de gematigde streken, al ontbreekt zij in grote gebieden. In Nederland is deze plant vrij algemeen in kleistreken en in de Zuidhelft van het land, elders zeldzaam. Vermoedelijk heeft zij zich in onze streken pas in historische tijd gevestigd.

Tuinwolfsmelk is, zoals de naam al zegt, in de eerste plaats een tuinonkruid. Zij groeit gewoonlijk op licht beschaduwde plaatsen op voedselrijke, niet te droge, humeuze en vaak enigszins ammoniakhoudende zand- en lichte kleigrond. Zij is te vinden onder heggen, in moestuinen, op begraafplaatsen, in boomgaarden, daarnaast ook wel in hakvruchtakkers. Zij wordt dikwijls vergezeld door Korrelganzenvoet (Chenopodium polyspermum), Stijve klaverzuring (Oxalis fontana), Akkerereprijs (Veronica agrestis) en haar familielid Tuinbingelkruid.

Over de wetenschappelijke naam van Tuinwolfsmelk nog dit: Euphorbia peplus moet niet worden verward met E. peplis; dit is een Zuid-Europese kustplant, die noordwaarts tot in Zuid-Engeland voorkomt. Beide benamingen zijn van Linnaeus afkomstig!

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1988 (deel 3) 

Zaadbank:
behoudt kiemkracht op lange termijn (zaden overleven op zijn minst 5 jaar, en vaak langer).
Kiemperiode:
vanaf Voorjaar
Gebruik:
geen nuttig gebruik
Bladseizoen:
zomergroen
Levensvorm:
therofyt
Mycorrhizen:
26-74% van de waarnemingen infectie met blaasvormige-'arbuscular' mycorrhizen
Geslachtsverdeling:
eenslachtig, eenhuizig
Vruchttype:
kluisvrucht
Vruchtkleur:
onopvallend
Verbreidingswijze:
mieren
water
zelf
Verbreidingsstrategie:
een overblijvende zaad - of sporenbank
Indigeniteit:
inheems
Herkomst:
oorspronkelijk inheems
Levensstrategie volgens Grime:
R
Grime-competitiewaarde:
0.00
Grime-stresswaarde:
0.00
Grime-ruderaliteitswaarde:
10.00
Ellenberg licht:
tussen half-schaduwplanten en half-lichtplanten
Ellenberg vocht:
indicator van droge tot matig vochtige standplaatsen
Ellenberg pH:
indifferent
Ellenberg voedselrijkdom:
stikstofrijke bodems
Ecologische amplitude:
smalle amplitude
Gebondenheid aan grondwater:
afreatofyt

Tuinwolfsmelk is een onkruid dat gedijt op allerlei voedselrijke, matig vochtige, humeuze, niet te sterk beschaduwde bodems. Veel meer dan de bodemtextuur (van zand tot klei) bepalen de voedselrijkdom en de frequentie van grondbewerking de geschiktheid van het milieu voor deze eenjarige. Behalve in moestuinen, vindt de plant ook geschikte groeiplaatsen in plantsoentjes en siertuinen en op allerlei plekjes met omgewoelde, nutríëntenrijke, blote grond. Hoewel in dat soort milieus zelden geheel afwezig, neemt deze meestal lage plant zelden een opvallende plaats in de begroeiing in.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Beschermd:
Nee
Sieber codes:
AK2
AK3
Rode lijst:
niet bedreigd
Zeldzaamheid KFK-klasse:
1129-1856 kwartierhokken
Invasieve exoot:
Nee
In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Ivan Hoste
Referenties
  • Van Landuyt W., Hoste I., Vanhecke L., Van den Bremt P. Vercruysse W. & De Beer D. (red.) 2006. Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels gewest. Nationale Plantentuin en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek i.s.m. Flo.Wer vzw.

Cursussen bij Inverde

Boeken