Amandelwolfsmelk

Amandelwolfsmelk is een middelhoge tot hoge, overblijvende, half-struikvormige lentebloeier. Aan de basis van de plant ontspruiten stengels die in hun eerste jaar een of enkele decimeter hoog worden en alleen zacht behaarde bladeren dragen. Tegen de winter vallen deze af, met uitzondering van een 'toprozet' van opeengedrongen bladeren. De kale, verhoute stengel daaronder kleurt rood en draagt talrijke littekens van afgevallen bladeren. De toprozet blijft in het tweede jaar herkenbaar, doordat de stengel zich daar weinig strekt. Uit het centrum van de rozet ontwikkelt zich de bloeiwijze, die dubbel zo lang kan worden als de rest van de plant. De paren van schutblaadjes in de bijschermen zijn tot 'schoteltjes' vergroeid. De honingklieren op de rand van de schijnbloemen zijn halvemaanvormig, met hoornvormige uiteinden.

Amandelwolfsmelk is een gebergteplant, die voorkomt in de Zuidelijke helft van Europa, in de Kaukasus en in het Atlasgebied. Als wintergroene plant is zij gebonden aan streken met een mild klimaat. In Nederland was zij sinds lang alleen bekend uit een hellingbos in westelijk Zuid-Limburg. Onlangs werd een tweede vestiging ontdekt, maar of deze langs natuurlijke weg is geschied, valt te betwijfelen.

Amandelwolfsmelk is een plant van licht loofbos, die op vochthoudende grond voorkomt. Vaak wordt zij beschouwd als een kalkminnende plant. De 'klassieke' Nederlandse groeiplaats ligt echter op de overgang van kalkrijke naar kalkarme bodem en wel op een plaats waar in voorhistorische tijden vuursteen werd ontgonnen. Het selectief kappen van bomen laat op deze plek een welige ontwikkeling van de bodemvegetatie met veel hoog opschietende zomerbloeiers toe. Er groeien planten van licht loofbos zoals Bosandoorn (Stachys sylvatica), Bergbasterdwederik (Epilobium montanum) en Knopig helmkruid (Scrophularia nodosa), kapvlakteplanten als Ruig hertshooi (Hypericum hirsutum) en Schaduwkruiskruid (Senecio nemorensis subsp. fuchsii), vochtminnende planten als Kale jonker (Cirsium palustre) en Wijfjesvaren (Athyrium filix-femina). Plaatselijk groeit onder de Amandelwolfsmelk haar sterker aan de schaduw gebonden familielid Bosbingelkruid. Naast deze typische kalkplant komen evenwel ook planten van zure, kalkarme grond zoals Adelaarsvaren (Pteridium aquilinum) en Grote veldbies (Luzula sylvatica) samen met Amandelwolfsmelk voor. Ook in Oost-België en Noord-Frankrijk wordt deze bosplant zowel op kalkrijke als op vrij zure grond aangetroffen.

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1988 (deel 3)