Blauwe waterereprijs

Blauwe waterereprijs is een lage tot middelhoge, meestal rechtopstaande, eenjarige, soms meerjarige of overblijvende plant, die van de voorzomer tot de herfst in bloei te vinden is. Meestal is de plant lichtgroen, met een vierkante, onbehaarde stengel; soms is de stengel rood aangelopen, en kan hij afgerond en/of behaard zijn. De bladeren zitten met halfstengelomvattende voet en zijn langwerpig, met de grootste breedte ongeveer in het midden of hoger; vaak maakt de bladrand daar min of meer een hoek. Het blad is zwak gezaagd en heeft een spitse top. De middennerf is aan de voet niet opvallend breed. De bloemen staan in trossen in de bladoksels en hebben een lila tot blauwe kroon met paarse lijntjes in de keel. De bloemsteel is bij de bloei hoogstens even lang als het schutblaadje. De doosvrucht is eivormig tot bolrond en wordt geflankeerd door de rechtopstaande kelkslippen. Zij staat schuin omhoog op een recht of S-vormig gebogen steel, die onder een scherpe hoek aan de as van de tros ontspringt. De vruchtdragende tros maakt daardoor een meer 'gesloten' en ook regelmatiger indruk dan bij Rode waterereprijs. 

Blauwe waterereprijs is een kosmopoliet van gematigde en warmere streken. In Nederland is hij tamelijk zeldzaam en gaat eerder achteruit dan vooruit. Hij groeit aan oevers, in ondiep water en op drooggevallen plaatsen op min of meer voedselrijke, niet zure, meestal niet of weinig beschaduwde zand- en kleigrond, vooral langs stromend water, maar ook wel op weinig begroeide oevers van plassen. Voor waterverontreiniging is hij veel gevoeliger dan Rode waterereprijs, althans op blijvend watervoerende standplaatsen. In het zoetwatergetijdengebied treedt hij op de voorgrond op spaarzaam begroeide oevers van kreken en geulen. 

De exemplaren uit het zoetwatergetijdengebied zijn aan de basis niet of weinig vertakt en aan de top het breedst. Planten met een dergelijke bouw komen ook voor in zeer ondiep water van beekjes en sloten in weidegebieden. Op drooggevallen strandjes vertoont Blauwe waterereprijs een andere habitus: de meestal laag blijvende planten zijn aan de voet het breedst, doordat ze recht afstaande, liggende zijtakken vormen, die zich met een wijde boog oprichten. In relatief voedselarme en diepe bronbeken kan hij als een sterk vertakte, niet-bloeiende watervorm optreden, met ondergedoken rozetten van doorschijnende bladeren. 

Waar beide Waterereprijzen naast elkaar voorkomen, treedt dikwijls hun bastaard op (Veronica × lackschewitzii); langs rivieren kan deze ook wel zonder oudersoorten voorkomen. De bastaard is onvruchtbaar, houdt het midden tussen beide soorten, maar valt op doordat de bloemtrossen zich, door het uitblijven van vruchtzetting, schier eindeloos verlengen. Behalve deze bastaard zijn ook vruchtbare planten te vinden die kenmerken van beide Waterereprijssoorten combineren, zodat een bevredigende determinatie niet altijd mogelijk is.  

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1988 (deel 3)