Bouwen aan groenexpertise

Ingesneden dovenetel

Lamium hybridum

De Ingesneden dovenetel is een lage, eenjarige plant die vooral te herkennen is aan haar dieper ingesneden, dubbel gekartelde bladeren. Ze komt voor in West- en Midden-Europa en is in Nederland vooral algemeen in het westen en noorden. Ze groeit op vergelijkbare plaatsen als de Paarse dovenetel, maar vaker op zeeklei en ruderale plekken zoals duinranden en open bermen.

is een indicator van een goede toestand voor

Natuurstreefbeeld: Soortenrijke akkers (b*)

Hoogte plant

Minimaal:
10cm
Maximaal
30cm

Licht

Min:
half schaduw
Max:
lichte schaduw

Voedsel

Min:
zeer voedselrijk
Max:
zeer voedselrijk

Bloeiperiode

Vanaf:
maart
Tot:
oktober

Vocht

Min:
vochtig
Max:
vochtig

Bloemkleur

paars, violet, purper, lila
Areaal:

Het beperkte areaal van ingesneden dovenetel ligt, op enkele voorposten na, helemaal binnen Europa. Het aaneengesloten kerngebied ervan loopt volgens HULTÉN & FRIES (1986) van Zuid-Frankrijk en de Alpen tot Ierland, Zuid-Zweden en de zuidhelft van Finland. De auteurs van die synthesekaart beklemtonen echter dat hun kaart een voorlopig karakter heeft. Vermoedelijk heeft dat te maken met mogelijke taxonomische of determinatieproblemen (verwarring met paarse dovenetel). België ligt precies in het centrale gedeelte van het Europese areaal zoals hierboven omlijnd. Binnen België is de verspreiding erg ongelijk: in Wallonië is de plant vrijwel alleen bekend van het westelijke deel van Henegouwen, een beeld dat goed aansluit bij het Vlaamse verspreidingspatroon.

Verspreiding in Vlaanderen:

Ecologisch en geografisch lijkt het Vlaamse verspreidingspatroon op het eerste gezicht goed aan te sluiten bij dat in Nederland. Lege vlekken in de Polders en een hoge densiteit in de zuidhelft van West-Vlaanderen, in de regio tussen Brugge en Gent en ten zuiden van Gent duiden er echter op dat de wel vaker aangestipte binding met zwaardere bodems niet zonder meer de verspreidingspatronen verklaart. Dat het een min of meer sterk uitgesproken Atlantische soort zou zijn, wordt niet bevestigd door de Europese verspreiding en kan dan ook niet de tegenstelling tussen westelijk en oostelijk Vlaanderen verklaren. We beschikken momenteel niet over een zinnige hypothese om het uitgesproken contrastrijke verspreidingspatroon in Vlaanderen te verklaren. De status ‘vrij algemeen’ in Vlaanderen ontleent ingesneden dovenetel vrijwel uitsluitend aan zijn abundantie in West- en Oost-Vlaanderen.

Legende: vierkant 1939-1971, stip 1972-2004:
Verspreidingskaart

De Ingesneden dovenetel is een lage, eenjarige plant, die van de Paarse dovenetel in hoofdzaak verschilt door haar dieper ingesneden, dubbel gekarteld-gelobde bladeren. Voor zover bekend komt zij voornamelijk in West- en Midden-Europa voor. In Nederland is zij plaatselijk algemeen in het westen en noorden. Elders is zij weinig aangetroffen, al zijn er weinig streken waar zij geheel ontbreekt. Vermoedelijk wordt zij vaak over het hoofd gezien. Zij staat op soortgelijke standplaatsen als de Paarse dovenetel, maar veel meer op zeeklei dan op andere grondsoorten. In hakvruchtakkers en moestuinen komt Ingesneden dovenetel dikwijls samen voor met Witte krodde (Thlaspi arvense) en met Grote ereprijs (Veronica persica) en verwanten. Verder verschijnt zij soms op ruderale plekken in de duinen, ook wel aan de rand van duinstruweel, en in pas gescheurde weilanden, open bermen en dergelijke.

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1988 (deel 3) 

Kiemperiode:
vanaf Voorjaar
Gebruik:
geen nuttig gebruik
Bladseizoen:
overwinterend groen
Levensvorm:
therofyt
Geslachtsverdeling:
tweeslachtig
Vruchttype:
splitvrucht
Vruchtkleur:
onopvallend
Verbreidingswijze:
mieren
Indigeniteit:
inheems
Herkomst:
oorspronkelijk inheems
Grime-competitiewaarde:
0.00
Grime-stresswaarde:
0.00
Grime-ruderaliteitswaarde:
0.00
Ellenberg licht:
half-lichtplanten
Ellenberg vocht:
indicator van matig vochtige standplaatsen
Ellenberg pH:
zwakke zuurindicator tot zwakke base-indicator
Ellenberg voedselrijkdom:
stikstofrijke bodems
Ecologische amplitude:
smalle amplitude
Gebondenheid aan grondwater:
afreatofyt

Ingesneden dovenetel vertoont ecologisch een grote overeenkomst met de nauw verwante paarse dovenetel, al is de soort relatief vaker te vinden op zwaardere klei- en leembodems. Geregeld worden de twee soorten op akkers of in bermen in elkaars onmiddellijke buurt aangetroffen. Als eenjarige plant groeit ingesneden dovenetel vooral op akkers, maar verder ook in diverse andere milieus met een hoge dynamiek, zoals tuinen, omgewoelde bermen enz.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Beschermd:
Nee
Sieber codes:
AK2
AK3
Rode lijst:
niet bedreigd
Zeldzaamheid KFK-klasse:
354-729 kwartierhokken
Invasieve exoot:
Nee
In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Ivan Hoste
Referenties
  • Van Landuyt W., Hoste I., Vanhecke L., Van den Bremt P. Vercruysse W. & De Beer D. (red.) 2006. Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels gewest. Nationale Plantentuin en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek i.s.m. Flo.Wer vzw.

Cursussen bij Inverde

Boeken