Kalkraket

Calepina is een geslacht met één soort, de Calepina of Kalkraket, die zich van alle andere Kruisbloemigen onderscheidt doordat haar vruchten eenzadig en volledig naadloos zijn. Ook is er geen overdwarse geleding of insnoering, zoals bij Zeeraket, Zeekool, Rapistrum en Knopherik.

Kalkraket is een onbehaarde, eenjarige voorzomerbloeier. Uit een wortelrozet rijzen een of meer opstijgende, middelhoge, bebladerde bloeistengels op. Evenals bij verscheidene familieleden verschillen wortel- en stengelbladen in vorm. De wortelbladen zijn liervormig en gesteeld; de stengelbladen zijn vrijwel gaafrandig en omvatten de stengel met een pijlvormige voet. Wat haar loof betreft lijkt Kalkraketa dus op een Herderstasje. De bloemen zijn klein en hebben witte kroonbladen. De eivormige vruchten hebben een spitse top en staan op kromme stelen omhoog.

De soortaanduiding irregularis (onregelmatig) wordt door de soort op vier manieren waargemaakt. De tros heeft vaak een onregelmatig uiterlijk doordat sommige vruchten tegen de stengel aangedrukt staan, terwijl andere afstand van de stengel houden. De bloemen maken een scheve indruk doordat twee kroonbladen iets langer zijn dan de andere twee. De vruchten zijn uitzonderlijk doordat er niets van een 'normale' hauw aan te zien is. Ten slotte treedt zij op haar vindplaatsen nogal onvoorspelbaar op.

Kalkraket is afkomstig uit Zuidwest Aziatische steppegebieden. Van daaruit heeft zij zich door het Middellandse- Zeegebied verspreid en vervolgens in Midden- Europa. In Nederland is zij tot Zuid-Limburg beperkt. Zij is met Esparcette (Onobrychis viciifalia) de enige neofiet die binnen Nederland aan het krijtgebied gebonden is. Op enkele vindplaatsen lijkt zij soms verdwenen, maar wordt zij toch na vele jaren weer teruggevonden. Zij groeit op open plaatsen met een verstoord bodemoppervlak, hetzij op braakliggend akkerland hetzij op open plekken op grazige hellingen. Om haar zeldzaamheid, vrij vroege bloei en onregelmatige optreden verdient Calepina speciale aandacht van floristen.

De naam Calepina wordt wel met de stad Aleppo in Syrië in verband gebracht, maar is misschien niet meer dan een verzinsel. 

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1987 (deel 2).