Zeeraket

De Zeeraket is een bleekgroene, vlezige, middelhoge, bossige, eenjarige plant die van de voorzomer tot de herfst bloeit. De bloemen zijn lichtlila en ruiken naar honing. Ze worden door allerlei insekten bezocht. De vruchten zijn tweeledig en krijgen een kurkachtige, harde wand. Het bovenste deel (de snavel) is mutsvormig en groter dan het onderste deel. De grens tussen beide wordt van buiten door een V-vormige groef gemarkeerd. Als een vrucht zaad zet, bevat de bovenste geleding altijd een zaad, terwijl de onderste geleding of loos is of een tweede zaad bevat. 

De Zeeraket komt voor langs de kusten van het Middellandse- Zeegebied en van bijna heel Europa. In Nederland is zij algemeen langs de Noordzeekust. Langs het IJsselmeer heeft zij na de afsluiting daarvan op enkele plaatsen standgehouden. Buiten het kustgebied komt de Zeeraket soms voor op zandvlakten, bestemd voor bouw- of industrieterrein, waar zij met zeezand aangevoerd is. 

ln de duinen behoort de Zeeraket tot de kenmerkende soorten van de zeereep, de buitenste duinenrij die door Kweekgrassen (Elymus spp.) en Helm (Ammophila arenaria) wordt beheerst. Steeds groeit de Zeeraket op plaatsen waar organisch materiaal onder het zand bedolven ligt. Dat kan vloedmerk zijn: aangespoelde stukken bruinwier of wrakhout. Het kan ook gaan om stro, waarmee paden over het duin heen tegen verstuiving worden afgedekt. Onder zand gaan dergelijke organische resten tot ontbinding over, waarbij stikstofverbindingen vrijkomen en deze heeft de Zeeraket in ruime dosering nodig. Aan een zilte standplaats is zij niet gebonden; zij kan zout water verdragen, maar met mate. Op jonge duintjes op strandvlakten is de Zeeraket te vinden daar waar de begroeiing nog zeer open is, maar niet meer regelmatig door het zeewater wordt overspoeld. In de binnenduinen staat deze soort, net als sommige andere planten van de zeereep, op ruderale plaatsen bij zeedorpen. 

Bij de Zeeraket is zowel in vruchtverspreiding over korte als over lange afstand voorzien. Het bovenste deel van de vrucht breekt bij rijpheid gemakkelijk af. Het zal meestal niet ver van de plant terechtkomen, tenzij de zee het wegspoelt en eventueel elders 'aan land zet'. De kurkachtige wand maakt dat het meer dan een week kan blijven drijven. Het onderste deel blijft zitten aan de plant, die inmiddels aan het vergelen is. Tenslotte breekt de hele plant of een deel daarvan aan de voet af en deze kan dan door de wind worden meegesleurd, soms over het duin heen. Echte 'steppenrollers' vormt de Zeeraket niet, maar er is wel overeenkomst. Tenslotte raken de planten min of meer onder het zand. Wat er nog aan zaad in de onderste vruchtleden zat, kan het volgende jaar ontkiemen op de laatste rustplaats van de ouderplant. Jeugdige planten vallen op door hun langgerekte kiembladen. Een specialist op Zeeraket is de aardvlo Psylliodes marcida.

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1987 (deel 2).