Vreemde ereprijs

Vreemde ereprijs is een lage tot zeer lage, min of meer rechtopstaande, onbehaarde tot zwak beklierde, iets vlezige, eenjarige plant, die - afhankelijk van de standplaats - in de lente, zomer of herfst in bloei kan worden gevonden. Meestal is de plant alleen aan de voet vertakt en nemen de bloeiwijzen uiteindelijk meer dan de helft van de hoogte in. De bladeren zijn langwerpig en zwak getand, de schutbladen zijn spatelvormig en relatief lang, waardoor ze als 'lepeltjes' ver buiten de zeer kort gesteelde bloemen en vruchten uitsteken. De zeer kleine, witte tot bleekblauwe kroon opent nauwelijks; bestuiving vindt kleistogaam plaats. De vrucht is zijdelings afgeplat, omgekeerd eivormig met een ondiepe topinsnijding en een zeer korte stijl. De zaden verkeren bij rijpheid in kiemrust, maar na ongeveer twee maanden kan al kieming plaatsvinden, althans in het licht op vochtige plekken. 

Vreemde ereprijs, oorspronkelijk afkomstig uit Noord- en Zuid-Amerika, heeft zich als neofiet gevestigd in West- en Midden-Europa, Oost-Azië en Australië. De oudste melding uit Europa is uit Engeland en dateert van 1860. In Nederland is hij een voorbeeld van trapsgewijze inburgering. In de 18e eeuw vestigde hij zich in Groningen en Friesland, in de eerste helft van de 19e eeuw in Leiden. Na verspreiding langs de rivieren bereikte hij aan het eind van de 19e eeuw Oudenbosch in West-Brabant en Zuid-Limburg. Vanaf de jaren 70 kwam hij ook op spoorwegterreinen voor en breidde hij zich verder uit naar andere delen van Nederland, hoewel hij nog steeds relatief zeldzaam is. 

Vreemde ereprijs is een pionier van zonnige, zeer open plaatsen op voedselrijke, humeuze en verdichte, meestal zandige grond. De levenscyclus van de plant is aangepast aan de vochthuishouding van de standplaats. Langs rivieren en plassen kiemt hij in de zomer op pas drooggevallen maar nog vochtige grond, vaak in gezelschap van andere pionierplanten zoals Tandzaden (Bidens spp.), Duizendknopen (Polygonum spp.), Moeraskers (Rorippa palustris), Rode waterereprijs en Slijkgroen. De openheid van deze standplaatsen wordt veroorzaakt door de fluctuaties in het waterpeil en de schoon schurende werking van stroming en golfslag. 

Buiten de invloed van rivieren en plassen komt Vreemde ereprijs ook voor in kwekerijen, tuinen, op begraafplaatsen en bij spoorwegen, waar hij zich in de herfst of het voorjaar vestigt en bloeit. Tijdens de droge zomerperiode overleeft de plant alleen als zaad. Op deze locaties worden vaak Zandraket (Arabidopsis thaliana) en Kleine veldkers (Cardamine hirsuta) als begeleiders aangetroffen.

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1988 (deel 3)