Bouwen aan groenexpertise

Groot koolwitje

Pieris brassicae

Het Groot koolwitje is gemakkelijk te onderscheiden van het Klein koolwitje door zijn grootte maar ook door de zwarte vleugelpunt op de bovenkant van de voorvleugel. Het vrouwtje heeft twee zwarte vlekken op de bovenkant van de voorvleugel; bij het mannetje ontbreken deze vlekken. Het Groot koolwitje heeft drie generaties waarvan de eerste vliegt vanaf begin april en de laatste vanaf midden augustus. Ze zijn weinig kieskeurig in hun biotoopkeuze en hun nectarplanten. De waardplanten van Groot koolwitje zijn zowel wilde als gecultiveerde kruisbloemigen en allerlei koolsoorten (in moestuinen).

Beheer:

Aangezien nogal wat rupsen van het Groot koolwitje in moestuinen van kolen eten, is het gebruik van insecticiden in moestuinen af te raden. De rupsen kunnen manueel verwijderd worden.

heeft als waardplant

Look-zonder-look

heeft als waardplant

Rotsschildzaad

heeft als waardplant

Mierikswortel

heeft als waardplant

Aubrietia

heeft als waardplant

Stijf barbarakruid

heeft als waardplant

Gewoon barbarakruid

heeft als waardplant

Grijskruid

heeft als waardplant

Zwarte mosterd

heeft als waardplant

Grote hardvrucht

heeft als waardplant

Zeeraket

heeft als waardplant

Gewoon herderstasje

heeft als waardplant

Kleine veldkers

heeft als waardplant

Pijlkruidkers

heeft als waardplant

Muurbloem

heeft als waardplant

Zeekool

heeft als waardplant

Peen

heeft als waardplant

Sofiekruid

heeft als waardplant

Kleine zandkool

heeft als waardplant

Grote zandkool

heeft als waardplant

Verfbrem

heeft als waardplant

Damastbloem

heeft als waardplant

Grijze mosterd

heeft als waardplant

Schermscheefbloem

heeft als waardplant

Wede

heeft als waardplant

Brede lathyrus

heeft als waardplant

Aardaker

heeft als waardplant

Peperkers

heeft als waardplant

Tuinjudaspenning

heeft als waardplant

Luzerne

heeft als waardplant

Knopherik

heeft als waardplant

Witte reseda

heeft als waardplant

Wilde reseda

heeft als waardplant

Wouw

heeft als waardplant

Akkerkers

heeft als waardplant

Herik

heeft als waardplant

Maasraket

heeft als waardplant

Gewone raket

heeft als waardplant

Witte krodde

heeft als waardplant

Vogelwikke

Areaal:

Het Groot koolwitje was in de jaren negentig zeer algemeen en is dat nog steeds (599 atlashokken – 3964 kilometerhokken).
De verspreiding vertoont een lichte stijging tot de jaren tachtig en blijft sindsdien stabiel. In Nederland werd beschreven hoe Grote koolwitjes vroeger (1842, 1897, 1947 en 1950) af en toe enorm grote groepen vormden en net als trekvlinders, zoals Distelvlinder, grote migratiebewegingen ondernamen. Men sprak er van zomerse sneeuwbuien …(Thijsse 1902)

Weetje:

De rups weert zich tegen vijanden door uit de koolplanten zwavel in zijn lichaam op te slaan in de vorm van glucosinolaten.

Ecologie:

Het Groot koolwitje kan door zijn grote mobiliteit vrijwel overal aangetroffen worden. De soort heeft 3 generaties waarvan de eerste vliegt van begin april tot begin juni met een piek tussen 21 april en 24 mei, de tweede van begin juni tot midden augustus met een piek tussen 3 juli en 4 augustus en de derde van midden augustus tot eind oktober met een piek tussen 26 augustus en 26 september. De vliegtijd van de voorjaarsgeneratie van het Groot koolwitje is in vergelijking met de periode 1981-2000 met 5-9 dagen naar voren geschoven, terwijl de gemiddelde laatste waarneming in de zomergeneraties nu bijna 9 dagen later valt dan in de periode 1981-2000, wat erop kan wijzen
dat er in de recente jaren een steeds grotere derde generatie optreedt.

De wijfjes zetten de eitjes af in groepjes van 50 of meer op kruisbloemigen waaronder Kool, Koolzaad, Oost-Indische kers, Wilde reseda, Look-zonder-look en Zeekool. De wijfjes gaan eerst na of er al eitjes afgezet zijn op de plant door op zoek te gaan naar een geurstof die door een vorig wijfje bij het eiafzetten achtergelaten werd. Als er al eitjes op de plant gelegd zijn, gaat het wijfje op zoek naar een andere plant. De rupsen leven aanvankelijk in groepen, maar gaan bij het groter worden uit elkaar. Het Groot koolwitje overwintert als pop hangende aan de onderkant van takken, houten hekken, richels van woningen enzovoort, vaak ver verwijderd van de waardplant.

Vaak gebruikte nectarplanten zijn Vlinderstruik, distel, klaver en Luzerne. De vlinders zijn zeer mobiel.

Rode lijst:
Niet bedreigd
Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Vogelrichtlijn:
Nee
Jachtwild:
Nee
Invasieve exoot:
Nee
Soortenbesluit:
Status:

Momenteel niet in gevaar. Op de Rode Lijst van 1999 was het Groot koolwitje Momenteel niet in gevaar. In Wallonië, Nederland, Groot-Brittannië en Europa is de soort Momenteel niet in gevaar.

Behoudsprioriteit: Laag.

Bedreigingen:

Volgens de voorspellingsmodellen zou het klimaat in België ook in 2050 geschikt zijn voor het Groot koolwitje.

Biotooptype:
Bosranden
Graslanden
Tuinen