Bouwen aan groenexpertise

Rode bosbes

Vaccinium vitis-idaea

is een waardplant voor

Groentje

is een indicator van een goede toestand voor

Natuurstreefbeeld: Oud structuurrijk Grove dennenbos (rbbppm)

Hoogte plant

Minimaal:
7cm
Maximaal
40cm

Licht

Min:
half schaduw
Max:
licht

Voedsel

Min:
voedselarm
Max:
voedselarm

Bloeiperiode

Vanaf:
mei
Tot:
oktober

Vocht

Min:
droog
Max:
nat

Bloemkleur

wit
rood, rose

Bestuiving

bijen, hommels e.a.
Areaal:

Rode bosbes is een circumboreale soort, waarvan het verspreidingsgebied samenvalt met de koude en koel-gematigde zones van het noordelijk halfrond. Hoe zuidelijker de soort voorkomt, hoe meer ze beperkt is tot gebergten, zoals de Pyreneeën, de Alpen, de noordelijke Apennijnen, de Karpaten en de Kaukasus. In België liggen de meeste groeiplaatsen van rode bosbes in de Kempen en de (Hoge) Ardennen.

Verspreiding in Vlaanderen:

In Vlaanderen is rode bosbes in de Antwerpse en vooral in de Limburgse Kempen plaatselijk zeldzaam tot zeer zeldzaam. Op Vlaamse schaal is het een zeer zeldzame soort. Vergeleken met de eerste karteringsperiode is het aantal vindplaatsen in Limburg vrij constant gebleven. In de Antwerpse Kempen daarentegen is de soort op veel plaatsen verdwenen. Van de heel schaarse groeiplaatsen in Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant blijft vandaag niets meer over. Tot het begin van de twintigste eeuw kwam rode bosbes nog in alle Vlaamse provincies voor, waaronder minstens vijf locaties in de Vlaamse veldzones (heidebebossingen en veldbossen) van de Zand- en Zandleemstreek en in de eerder zandige bosgebieden in de Leemstreek (Hageland en de omgeving van Brussel en Leuven). De soort ging er gestaag achteruit en verdween ten slotte. De oorzaak lag ongetwijfeld bij de verandering in het bosbeheer en de daaraan gekoppelde agropastorale praktijken: de bossen werden donkerder, de heidewastines binnen het bos verdwenen en de begroeiingen in het bos werden ruiger. Charles Bommer (1916) beschreef de achteruitgang van de soort als een gevolg van kroonsluiting en gebrek aan licht op een van de laatste vindplaatsen aan de rand van het Zoniënwoud.

Legende: vierkant 1939-1971, stip 1972-2004:
Verspreidingskaart
Zaadbank:
vergankelijk (zaden overleven zelden langer dan één jaar).
Zaad:
vanaf juli tot september
Kiemperiode:
vanaf Vroege zomer
Gebruik:
geneeskrachtige planten
drachtplant voor bijen
Bladseizoen:
groenblijvend
Worteldiepte:
10cm
Levensvorm:
houtachtige chamaefyt
Mycorrhizen:
ericoid-mycorrhizen
Geslachtsverdeling:
tweeslachtig
Vruchttype:
bes
Vruchtkleur:
rood, roze
Verbreidingswijze:
dieren (inwendig)
Verbreidingsstrategie:
zijdelingse vegetatieve voortplanting (scheuten aan de moederplant gehecht voor lange periode, gewoonlijk langer dan 1 groeiseizoen)
Indigeniteit:
inheems
Herkomst:
oorspronkelijk inheems
Levensstrategie volgens Grime:
S/SC
Grime-competitiewaarde:
2.50
Grime-stresswaarde:
7.50
Grime-ruderaliteitswaarde:
0.00
Ellenberg licht:
half-schaduwplanten
Ellenberg vocht:
indicator van droge tot matig vochtige standplaatsen
Ellenberg pH:
tussen sterke zuurindicator en zuurindicator
Ellenberg voedselrijkdom:
zeer stikstofarme bodems
Maaigevoeligheid:
maai-intolerant/maaigevoelig
Ecologische amplitude:
brede amplitude
Gebondenheid aan grondwater:
afreatofyt
Zuurtegraad bodem:
minimum zuur tot maximum zuur

Rode bosbes komt in Vlaanderen het meest voor in lichte loofen naaldbossen en op verboste heiden. Als halfschaduwplant gedijt de soort het best op plaatsen met een hoge luchtvochtigheid en een zure, voedselarme, zandige of venige bodem met een slecht verterende strooisellaag. Rode bosbes verkiest vrij droge tot matig vochtige standplaatsen, bijvoorbeeld in uitdrogend veen aan de rand van een vijver of ven, of dicht bij een afwateringssloot. In bossen die te donker uitvallen kan men rode bosbes vooral aantreffen langs paden en in bosranden.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Beschermd:
Nee
Rode lijst:
zeldzaam
Zeldzaamheid KFK-klasse:
18-59 kwartierhokken
In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Paul Van den Bremt
Referenties
  • Van Landuyt W., Hoste I., Vanhecke L., Van den Bremt P. Vercruysse W. & De Beer D. (red.) 2006. Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels gewest. Nationale Plantentuin en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek i.s.m. Flo.Wer vzw.

Cursussen bij Inverde

Boeken