Stomp fonteinkruid

Stomp fonteinkruid behoort tot de relatief forse grasbladige Fonteinkruiden en geeft meestal geen problemen bij de herkenning; alleen met Puntig en met Gekroesd fonteinkruid is verwarring mogelijk (de laatste is echter altijd door de fijn getande bladrand te onderscheiden). De plant is op zonnige plaatsen rossig getint, in de schaduw donkergroen. Meestal is Stomp fonteinkruid vanaf de voet vele malen vertakt, en als het in de hoogte en de breedte voldoende ruimte krijgt, vormt het karakteristieke 'wolken' in het water. De stengel is afgeplat met afgeronde randen. De tot ruim drie millimeter brede bladeren hebben meestal drie nerven. De breedste bladeren hebben soms vijf nerven; in dat geval mondt (van links naar rechts geteld) de tweede in de eerste uit en de vierde in de vijfde, een verschil met Puntig fonteinkruid. De bladtop is meestal afgerond, met een kort topspitsje. Het tuitje is spatelvormig en heeft een niet gespleten, hoogstens gerafelde top. Vaak vertonen de bladeren een vettige glans en dan blijken ze waterafstotend: als ze uit het water gehaald worden rollen de druppels eraf. Soms drijven de bovenste bladeren op het water. Buiten het water spiraliseren ze aan de top. De kort gesteelde aren staan min of meer verscholen tussen de bladeren. Bij vruchtrijpheid bevatten ze talrijke dicht opeenstaande nootjes. De winterknoppen zijn bij deze soort opvallend groot, tot drie centimeter lang en een halve centimeter breed.

Stomp fonteinkruid komt voor in Noord-, West- en Midden-Europa, Noord-Amerika (voornamelijk in het oosten) en op verspreide plaatsen in Siberië. In Nederland is het vrij zeldzaam op de grens van het pleistocene en het holocene deel van het land; elders is het zeldzaam tot zeer zeldzaam. Het ontbreekt in Zeeland en in het Zuid-Limburgse krijt- en lössgebied. Stomp fonteinkruid is een plant van zoet, stilstaand of rustig stromend, matig voedselrijk, fosfaatarm, ongeveer neutraal, meestal tamelijk carbonaatarm water. Het meest groeit het in ondiep water van sloten of vijvers en aan de rand van kanalen, afgravingen en oude rivierlopen. Maar ook in dieper water van laagveenplassen, grachten en dergelijke komt het nogal eens voor. Het verdraagt meer beschaduwing dan andere grasbladige Fonteinkruiden en kan vrij talrijk zijn in door bomen overschaduwde vijvers en brede sloten, waar andere water-vaatplanten verstek laten gaan. In helder water kan het tot ruim twee meter diep groeien en onderwaterweiden vormen. Evenals Spits fonteinkruid vestigt het zich nogal eens in nieuw gegraven sloten, waaruit het minder snel verdwijnt dan deze soort. Dikwijls staat het in wateren met een tamelijk dikke laag vrij grof bezinksel, waartussen de forse winterknoppen al vroeg in de voorzomer beginnen uit te lopen. In oecologisch opzicht lijkt Stomp fonteinkruid op Rossig fonteinkruid, waarmee het dikwijls samen voorkomt. Andere begeleiders zijn onder meer Waterviolier (Hottonia palustris), Drijvend fonteinkruid en Brede waterpest (Elodea canadensis). In laagveenplassen kan het ook Krabbenscheer (Stratiotes aloides) vergezellen.

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1991 (deel 4)