Gele kamille

Sinds lang is uit Nederland nog een derde, nogal opvallende Anthemis-soort bekend, waarvan niet duidelijk is of zij tot de Nederlandse flora gerekend moet worden: de Gele kamille (Anthemis tinctoria). Dit is een middelhoge, enigszins viltig behaarde, overblijvende zomerbloeier met vertakte wortelstokken waaraan opgerichte, meestal onvertakte bloeistengels ontspringen. Het blad doet aan een verfijnde uitgave van Boerenwormkruid denken; het is dubbel veervormig gedeeld met iets grotere en iets meer samenhangende slippen dan bij Valse en Stinkende kamille. Zowel straal- als buisbloemen zijn goudgeel, waardoor de bloemhoofdjes op die van Gele ganzenbloem lijken. 

Gele kamille is een oude 'gebruiksplant': de bloemen leveren een gele verfstof (vandaar de naam tinctoria). Zij komt in een groot deel van Europa en aangrenzend Azië voor, maar ontbreekt in delen van West-Europa, terwijl voor veel andere streken onzeker is of zij daar oorspronkelijk inheems is. De plant heeft een hoge sierwaarde en is tevens bruikbaar als zandbinder, zodat zij wel in nieuwe bermen, op taluds en zandvlakten in stedelijke omgeving wordt ingezaaid. Mogelijk berustte haar vroegere voorkomen op oude muren in sommige steden ook op cultuur of op verscheping. In een enkel geval lijkt zij toch wel langdurig te hebben standgehouden. Zo is in Kampen door archeologisch onderzoek haar aanwezigheid in de late middeleeuwen aangetoond; Commelin vermeldt haar voor de muren van deze stad in 1683, en halverwege de 19de eeuw is zij er nog op een muur verzameld. De vondsten op muren en wallen van Utrecht beslaan een periode van bijna twee eeuwen. Met de ontmanteling van oude vestingsteden in de vorige eeuw zijn dergelijke groeiplaatsen echter verloren gegaan. Wel treedt de plant af en toe op zandige plekken in uiterwaarden op, kennelijk door de rivier aangevoerd, zonder dat dit tot duurzame vestiging leidt. Wellicht krijgt zij nieuwe kansen langs spoorwegen; in Zuid-België, Luxemburg en delen van Duitsland komt zij vrij veel langs het spoor voor en op één Zuid-Limburgs emplacement is zij talrijk en lijkt zij ingeburgerd. Gele kamille kan, evenals Valse en Stinkende kamille, een bastaard vormen met Reukeloze kamille. Uit he buitenland worden ook bastaarden van Gele met Valse en Stinkende kamille gemeld. Deze hybriden vallen meer op dan die tussen witbloemige (Schub)kamillen onderling, doordat de straalbloemen roomgeel zijn.

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1991 (deel 4)