Gewoon sneeuwklokje

Gewoon sneeuwklokje is een zeer lage, blauwgroene winterbloeier met eenbloemige bloeistengels. Klistervorming leidt ertoe dat de plant in dichte pollen groeit. Het losbladige bloemdek bestaat uit twee nogal verschillende kransen. De buitenste drie bloemdekbladen zijn langwerpig, geheel wit, tot ongeveer twee centimeter lang en als een schoteltje uitgespreid. De binnenste drie zijn omgekeerd hartvormig-eirond, ongeveer een centimeter lang, weinig uitgespreid, wit met aan de buitenkant een groene, V-vormige vlek bij de topinsnijding en aan de binnenkant groene lengtestrepen. De priemvormige stijl heeft een ongedeelde stempel. De groene tekening op de binnenste bloemdekbladen vormt blijkbaar een honingmerk, al is bij ons het bloembezoek gering doordat tijdens de bloei van deze plant nog nauwelijks insecten actief zijn. Vruchtzetting is in Nederland op slechts weinig plaatsen waargenomen.
Gewoon sneeuwklokje is inheems in Zuidoost- en Zuid-Europa, westwaarts tot Noordwest-Spanje, en wellicht ook in delen van Midden-Europa. Zeker sinds de middeleeuwen is het in cultuur, en nog steeds geniet het als voorjaarsbode een onovertroffen populariteit. Op plaatsen waar een tuin heeft gelegen of waar bollen zijn neergegooid, houdt Gewoon sneeuwklokje vaak onbeperkt stand, en zo is het in grote delen van Nederland ook 'in het wild' vrij algemeen. Dergelijke verwilderde Sneeuwklokjes zijn aan te treffen in loofbossen en op grazige plaatsen op matig vochthoudende, humeuze, voedselrijke grond, zowel op klei als op laagveen en op zand. Spontane uitbreiding naar nieuwe groeiplaatsen is echter nooit waargenomen.
De teelt van Sneeuwklokjes is overjarig: het duurt een paar jaar voordat nieuw gevormde bollen in staat zijn bloeistengels voort te brengen. Aangezien de planten daardoor veel beslag op de ruimte leggen, vindt de teelt niet in kwekerijen plaats maar in loofbospercelen. Onder meer op Texel kent men nog steeds de 'Sneeuwklokjesbossen'. Floristisch trekken ze de aandacht doordat samen met de uit Frankrijk afkomstige Sneeuwklokjes allerhande bosplanten zijn ingevoerd, die van nature op het eiland ontbraken, zoals Muskuskruid (Adoxa moschatellina), Slangenlook (Allium scorodoprasum), Bosandoorn (Stachys sylvatica), Gulden boterbloem (Ranunculus auricomus) en de niet-inheemse, vruchtdragende vorm van Speenkruid (Ranunculus ficaria subsp. ficaria). Elders werden vooral in landgoedbossen op rivierklei Sneeuwklokjes geteeld. Doordat de bodem geregeld overhoop werd gehaald, kon zich geen normale bodemontwikkeling voltrekken. Dat is daarom te betreuren, omdat juist op de kalkrijke ondergrond van rivierkleibossen de bodemvorming een grote ruimtelijke verscheidenheid te zien kan geven, in samenhang met verschillen in zandigheid en hoogteligging van de klei. Het is stellig geen toeval dat juist het kasteelbos van Neerijnen in de Neder-Betuwe, waar geen Sneeuwklokjes werd verbouwd, beroemd is om zijn buitengewoon rijke paddenstoelenflora: veel paddenstoelen zijn nogal kieskeurig ten aanzien van het stadium waarin de ontwikkeling van de bosbodem zich bevindt.
Sneeuwklokjes in weilanden en op dijkhellingen vormen een aanwijzing dat ter plaatse bemesting met tuinaarde heeft plaatsgevonden. Behalve in boerentuintjes worden ook in boomgaarden vaak Sneeuwklokjes gekweekt, en als de bladaarde uit tuin of boomgaard over het weiland wordt verspreid, komen vaak sneeuwklokjesbollen mee. Dat de plant daar waar zij eenmaal groeit, niet licht verdwijnt, bleek bij onderzoek van een groeiplaats in het bos in een duinvallei bij Wassenaar: hier vormen twee pollen Sneeuwklokjes de laatste herinnering aan twee huisjes die hier in de vorige eeuw hebben gestaan. -- Naast Gewoon sneeuwklokje zijn nog enige andere Galanthus-soorten in cultuur, die soms ook verwilderen.

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1994 (deel 5)