Bouwen aan groenexpertise
Klein spiegelklokje

Klein spiegelklokje

Legousia hybrida

Klein spiegelklokje is een lage, borstelig behaarde, vaak spaarzaam vertakte voorzomerbloeier met een rechtopstaande hoofdstengel. De vaak weinig talrijke, zeer kort gesteelde, paarse bloemen geven veel vruchtbeginsel en kelk maar weinig bloemkroon te zien. Klein spiegelklokje is een kalkminnende graanakkerplant. 

is een indicator van een goede toestand voor

Natuurstreefbeeld: Soortenrijke akkers (b*)

Hoogte plant

Minimaal:
10cm
Maximaal
25cm

Licht

Min:
lichte schaduw
Max:
licht

Voedsel

Min:
matig voedselrijk
Max:
matig voedselrijk

Bloeiperiode

Vanaf:
april
Tot:
juni

Vocht

Min:
vochtig
Max:
vochtig

Bloemkleur

paars, violet, purper, lila

Bestuiving

vliegen, zweefvliegen e.a.
bijen, hommels e.a.
Areaal:

Klein spiegelklokje is een soort van het Middellandse-Zeegebied en Klein-Azië, oostwaarts tot het noorden van Irak en Iran. In Europa strekt het areaal zich noordwaarts uit tot Engeland, het zuiden van Nederland, Duitsland, Tsjechië, Slowakije en Oekraïne. In het noordelijke gedeelte van haar areaal is de soort echter aanzienlijk zeldzamer.

Verspreiding in Vlaanderen:

Klein spiegelklokje is met verdwijnen bedreigd in Vlaanderen. De drie adventieflocaties niet meegerekend, komt de soort nog slechts in één uurhok voor. Nochtans werd de soort in de negentiende eeuw regelmatig ingezameld in de omgeving van Brussel en Gent. Daarna is ze sterk achteruitgegaan, mogelijk omdat onkruidzaden op een efficiëntere manier uit het zaaigoed van het graan verwijderd werden. Ook in Wallonië dreigt de soort te verdwijnen - of is ze misschien al helemaal verdwenen (SAINTENOY-SIMON 1999).

Legende: vierkant 1939-1971, stip 1972-2004:
Verspreidingskaart

Klein spiegelklokje is een lage of (bij ons meestal) zeer lage, borstelig behaarde, vaak spaarzaam vertakte voorzomerbloeier met een meestal rechtopstaande hoofdstengel. De bladeren hebben een golvende rand. De vaak weinig talrijke, zeer kort gesteelde bloemen geven veel vruchtbeginsel en kelk maar weinig bloemkroon te zien. Ze hebben schuin omhoog staande, langwerpige kelkslippen, die vanaf de voet zich eerst verbreden en daarna weer versmallen. Ze zijn ongeveer half zo lang als het vruchtbeginsel en steken ver buiten de kroon uit. De kleine, paarse kroon is tot over de helft ingesneden; de middellijn bedraagt zelden meer dan een centimeter. De doosvrucht wordt ongeveer twee centimeter lang. De soortaanduiding hybrida wil niet zeggen dat het om een bastaard gaat, maar alleen dat deze soort niet de 'echte' Venusspiegel maar een dubbelganger ervan is. 

Klein spiegelklokje komt voor in Zuid-, West- en westelijk Midden-Europa, het Atlasgebied en Zuidwest-Azië. Noordwestwaarts dringt het verder door dan Groot spiegelklokje, namelijk tot in Engeland. In Duitsland is het echter, evenals bij ons, veel zeldzamer dan zijn verwant. In Nederland komt het voornamelijk, en wellicht nu uitsluitend, in Zuid-Limburg voor; ook hier is het een grote zeldzaamheid. Mogelijk staat het nog op enkele plekken aan de Gelderse IJssel. Vroeger is het ook aangetroffen in Zeeuws-Vlaanderen, bij Nijmegen en - in de vorige eeuw - op twee plekken in Zuid-Holland.

Klein spiegelklokje is evenals Groot spiegelklokje een kalkminnende graanakkerplant. Langs de Gelderse IJssel staat of stond het op stroomruggrond. In Zuid-Limburg groeit het in akkers op nauwelijks verweerd krijt, samen met Getande veldsla (Valerianella dentata), Kleine wolfsmelk (Euphorbia exigua), Smalle raai (Galeopsis ladanum subsp. angustifolia) en Stoppelleeuwenbekken (Kickxia spp.).

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1991 (deel 4) 

Kiemperiode:
vanaf Voorjaar
Gebruik:
geen nuttig gebruik
Bladseizoen:
zomergroen
Levensvorm:
therofyt
Geslachtsverdeling:
tweeslachtig
Vruchttype:
doosvrucht
Vruchtkleur:
onopvallend
Verbreidingswijze:
met zaaigoed
windstrooier
Indigeniteit:
archeofyt
Herkomst:
oorspronkelijk inheems
Grime-competitiewaarde:
0.00
Grime-stresswaarde:
0.00
Grime-ruderaliteitswaarde:
0.00
Ellenberg licht:
half-lichtplanten
Ellenberg vocht:
indicator van droge tot matig vochtige standplaatsen
Ellenberg pH:
zwakke zuurindicator tot zwakke base-indicator
Ellenberg voedselrijkdom:
stikstofarme bodems
Ecologische amplitude:
smalle amplitude
Gebondenheid aan grondwater:
afreatofyt

Klein spiegelklokje is een onkruid van vochtige, kalkrijke, matig voedselrijke graanakkers. Met uitzondering van twee vindplaatsen na 1972 uit de omgeving van Hoegaarden, betreffen alle andere vondsten tijdens de tweede karteringsperiode adventiefwaarnemingen in de omgeving van graanoverslagplaatsen in havens.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Beschermd:
Nee
Sieber codes:
AK2
AK3
Rode lijst:
met uitsterven bedreigd
Zeldzaamheid KFK-klasse:
1-17 kwartierhokken
Invasieve exoot:
Nee
In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Wouter Van Landuyt
Referenties
  • Van Landuyt W., Hoste I., Vanhecke L., Van den Bremt P. Vercruysse W. & De Beer D. (red.) 2006. Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels gewest. Nationale Plantentuin en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek i.s.m. Flo.Wer vzw.

Cursussen bij Inverde

Boeken