Bouwen aan groenexpertise
Getande veldsla

Getande veldsla

Valerianella dentata

Getande veldsla kiemt in de lente en bloeit in de zomer. De plant heeft lange stengelleden en bladeren met priemvormige tanden aan de voet. De vruchten zijn afgeplat eivormig met een spitse punt en twee zijdelingse tandjes. Getande veldsla komt vooral voor in graanakkers op krijtgrond en kan zich handhaven op braakliggend land.

is een indicator van een goede toestand voor

Natuurstreefbeeld: Soortenrijke akkers (b*)

Hoogte plant

Minimaal:
20cm
Maximaal
30cm

Licht

Min:
lichte schaduw
Max:
volle zon

Voedsel

Min:
matig voedselrijk
Max:
matig voedselrijk

Bloeiperiode

Vanaf:
juli
Tot:
augustus

Vocht

Min:
vochtig
Max:
vochtig

Bloemkleur

rood, rose
wit

Bestuiving

insektenbestuiving
Areaal:

Het areaal van getande veldsla ligt in de gematigde delen van Europa en het Middellandse-Zeegebied. De noordoostelijke areaalgrens loopt van Denemarken over Polen en door het zuiden van Oekraïne richting de Kaukasus. In Zuid-Europa ontbreekt de soort enkel in het zuiden van het Iberisch Schiereiland en in Zuid-Griekenland. Volgens de Atlas (VAN ROMPAEY & DELVOSALLE 1972) kwam de soort in België in hoofdzaak voor in het Maasdistrict in Wallonië en langs de Grensmaas, terwijl slechts enkele vindplaatsen gelegen waren in de Leemstreek. Dat klopt niet met de huidige gegevens, gebaseerd op onderzoek van herbariummateriaal (BR). Daaruit blijkt dat het zwaartepunt van de verspreiding in Vlaanderen in de periode voor 1939 in het midden van de Leemstreek lag en in de wijde omgeving van Brussel en Leuven. Getande veldsla kwam ook voor ten oosten van Antwerpen, in het gebied langs de Maas, in het oostelijke deel van de Leemstreek, in de Zandstreek en in de Kempen. De huidige verspreiding komt daarmee overeen, zij het sterk uitgedund.

Verspreiding in Vlaanderen:

Vandaag is getande veldsla in Vlaanderen een uiterst zeldzame soort, die sterk achteruitgegaan is. Die achteruitgang vond reeds tijdens de eerste helft van de twintigste eeuw plaats en was tijdens de periode 1972-2004 niet meer zo sterk. Zowel in Nederland als op de Britse Eilanden heeft de soort eveneens een zeer sterke achteruitgang meegemaakt. De redenen zijn dezelfde als voor de overige akkeronkruiden: een sterk doorgedreven zuivering van het zaaizaad, intensieve bemesting, gebruik van herbiciden en een diepere grondbewerking.

Legende: vierkant 1939-1971, stip 1972-2004:
Verspreidingskaart

Getande veldsla kiemt gewoonlijk in de lente en bloeit in de zomer, soms al in de voorzomer. Zij maakt een tamelijk ijle indruk, doordat de stengelleden en de onderste bloeiwijze-assen relatief lang uitgroeien. De hogere bladeren en de onderste schutbladen dragen aan de voet enkele priemvormige tanden. De bloemkroon is lichtlila getint. De vrucht is enigszins afgeplat eivormig; het vruchtbare hokje loopt uit in een spitse punt met twee zijdelingse tandjes (de vruchtkelk). De twee onvruchtbare hokjes komen veel zwakker tot ontwikkeling dan bij andere Veldsla's; ze vormen gebogen lengterichels op de wand van de vruchtbare hokjes en omsluiten een langwerpig 'middenveld'. 

Getande veldsla komt voor in Europa met uitzondering van het noorden en noordoosten tot het uiterste westen, en een deel van het Middellandse-Zeegebied; voorts in Zuidwest-Azië en het Atlasgebied. In Nederland is zij tegenwoordig vrijwel tot Zuid-Limburg beperkt, waar zij vroeger algemeen was en nu zeldzaam is. Eertijds werd zij ook vrij veel aangetroffen in het oostelijk rivierengebied en op een aantal verspreide plaatsen elders in het midden, zuiden en westen van het land. 

Getande veldsla is meer dan Gewone en Gegroefde veldsla in onze streken een typische akkerplant. Zij komt vooral voor in graanakkers op weinig verweerd krijt, vroeger ook op löss en zandige klei. Op braakliggend akkerland handhaaft zij zich nog een tijdlang. In de grond blijkt het zaad tientallen jaren zijn kiemkracht te kunnen behouden: de plant verschijnt soms na omploegen van grasland op krijthellingen. Akkerplanten waarmee Getande veldsla samen voorkomt of voorkwam, zijn Ruw parelzaad (Buglossoides arvensis), Spiegelklokjes (Legousia spp.), Smalle raai (Galeopsis ladanum subsp. angustifolia), Kleine wolfsmelk (Euphorbia exigua) en Spiesleeuwenbek (Kickxia elatine).  

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1988 (deel 3) 

Kiemperiode:
vanaf Voorjaar
Gebruik:
geen nuttig gebruik
Bladseizoen:
overwinterend groen
Levensvorm:
therofyt
Geslachtsverdeling:
tweeslachtig
Vruchttype:
eenzadige dopvrucht of noot
Vruchtkleur:
onopvallend
Verbreidingswijze:
regenwater
dieren (uitwendig)
wind
Indigeniteit:
inheems
Herkomst:
oorspronkelijk inheems
Grime-competitiewaarde:
0.00
Grime-stresswaarde:
0.00
Grime-ruderaliteitswaarde:
0.00
Ellenberg licht:
half-lichtplanten
Ellenberg vocht:
indicator van droge tot matig vochtige standplaatsen
Ellenberg pH:
zwakke zuurindicator tot zwakke base-indicator
Ellenberg voedselrijkdom:
indifferent
Ecologische amplitude:
smalle amplitude
Gebondenheid aan grondwater:
afreatofyt

Getande veldsla is een archeofyt die voorkomt in pioniersvegetaties op vochtige, matig voedselrijke, vaak compacte bodems. Ze groeit als onkruid in graanakkers, vooral op zware, neutrale tot basische gronden. De soort komt echter ook op niet-basische gronden voor (HüPPE 1987) en dat blijkt in eigen land ook zo. Getande veldsla wordt sinds kort in België waargenomen als adventiefplant in havengebieden.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Beschermd:
Nee
Sieber codes:
AK2
AK3
Rode lijst:
bedreigd
Zeldzaamheid KFK-klasse:
1-17 kwartierhokken
Invasieve exoot:
Nee
In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Anne Ronse

Cursussen bij Inverde

Boeken