Bouwen aan groenexpertise

Ruwe iep

Ulmus glabra

Iepen kan je herkennen aan de asymmetrische bladvoet en getande bladrand. Het verschil tussen de verschillende Iepensoorten is echter niet eenvoudig. Hiervoor moet je het vleugelnootje en de bladeren van kortloten goed bekijken. Het vleugelnootje van Ruwe iep is 2 tot 2,5 cm lang en heeft een korte steel van minder dan 0,5 cm. Het zaadje is ongeveer centraal gelegen en raakt de insnijding die in de vleugel is niet. De bladeren (van kortloten!) zijn 8 tot 16 cm lang en omgekeerd eirond. Ze eindigen meestal plots in een fijne punt, soms in 2 of 3 punten. Aan de bovenzijde zijn de bladeren ruw behaard aan de onderzijde zijn ze zachtharig. De bladsteel is maximum 4 mm lang. Ruwe iep heeft meestal geen wortelopslag.

Beheer

Ruwe iep is gevoelig voor de iepenziekte en vormt meestal geen wortelopslag. Aangetaste Ruwe iepen zullen daarom meestal sterven. Je kan Ruwe iepen in hakhout zetten en zorgen dat de stammen niet dikker worden dan 10 tot 15 cm. De infectie met de schimmel wordt namelijk verspreid door de iepenspintkever en deze tast enkel stammen aan die dikker zijn. Plant iepen ook niet te dicht bij elkaar want de schimmel kan via de wortels worden doorgegeven.

Habitat:

Ruwe iep is een montane soort. De kans is groot dat alle Vlaamse vindplaatsen op verwilderd materiaal uit aanplanten slaan. Het beschrijven van een natuurlijke groeiplaats is in Vlaanderen dus niet mogelijk.

is een waardplant voor

Iepenpage

Subsidies bij bebossing:
nee
Aandachtspunten bij beheer:
  • vormt weinig wortelopslag (in tegenstelling tot Ulmus carpinifolia)
Ziekten en plagen:
  • Iepenziekte (schimmel Ophiostoma ulmi en de agressievere variant Ophiostoma novo-ulmi): takken verwelken verspreid in de kroon, gevolgd door het snelle afsterven van de volledige boom. Wordt verspreid door de iepenspintkevers (Scolytus spp.). Iepen worden pas aangetast door de kever (en dus de schimmel) vanaf een stamdiameter groter dan 10 - 15 cm. Gevoelige iepensoorten en iepencultivars in hakhoutbeheer worden dus niet aangetast. Ulmus glabra is gevoelig voor de iepenziekte.
Gebruik:
hout en kurk leverende gewassen
Onderscheidende determinatiekenmerken:
  • asymmetrisch, zeer ruw, donkergroen blad (8 - 16 cm)
  • scheve bladvoet bedekt één kant van de korte bladsteel
Geslachtsverdeling:
tweeslachtig
Boomtype:
loofboom
Bladeren:
blad-/naaldverliezend
Groeisnelheid:
gemiddeld
Levensduur:
lang
Boomgrootte:

25 - 35 m (occasioneel tot 40 m)

Bewortelingstype:
diepwortelend
Kroonvorm:
ovaal

dichte kroon, onderste takken hangen door

Kroonbreedte:
gemiddeld 20 meter
Kroondichtheid:
dichte kroon, donkere schaduw
Mycorrhizen:
Blaasvormige-'arbuscular' mycorrhizen
Areaal:

Ruwe iep is een soort van de montane streken van Europa en West-Azië. In Noord-Europa ontbreekt ze. De verspreiding in België is onduidelijk wegens de frequente aanplant. In Vlaanderen is de situatie wellicht zeer problematisch, omdat hier al minstens sedert 600 jaar een traditie van olmencultuur en olmenveredeling bestaat. Er worden minstens een 7-tal oude cultuurklonen vermoed, maar mogelijk moeten sommige hiervan als een kruising tussen Gladde iep en Ruwe iep worden beschouwd. Hierover bestaat momenteel nog geen duidelijkheid. Vermoedelijk komt Ruwe iep niet van nature in Vlaanderen voor. De klassieke criteria voor het karteren van oorspronkelijk inheemse bomen (eeuwenoude hakhoutstoven, natuurlijk aandoende bossen enz.) brengen geen oplossing, aangezien de soort al eeuwenlang in cultuur is.

Verspreiding in Vlaanderen:

Globaal is Ruwe iep in Vlaanderen vrij algemeen. De recente toename van het aantal waarnemingen van Ruwe iep is hoofdzakelijk te wijten aan het project 'kartering van oorspronkelijk inheemse bomen en struiken', dat sinds 1997 loopt. Ze weerspiegelt geenszins een reële toename van het taxon, integendeel: de olmenziekte deed en doet nog steeds een groot aantal ruwe iepen sneuvelen. Ruwe iep vormt minder vlot wortelopslag dan Gladde iep en wordt daardoor vaak definitief geveld door de olmenziekte, in tegenstelling tot Gladde iep die vrijwel steeds opnieuw uitloopt. Ruwe iep kan gemakkelijk verward worden met kruisingen van Ruwe en Gladde iep (Hollandse iep). Een goede kennis van de oude cultuurklonen van ruwe en Hollandse iep is vereist om het taxon correct te determineren. Daarenboven bemoeilijkt de olmenziekte de determinatie nog eens sterk, aangezien jonge wortelopslag onbruikbaar is voor determinatie en oude bomen nog zelden voorkomen. Ook grootbladig materiaal van langloten van Gladde iep leidt vaak tot verkeerde determinatie als Ruwe iep.

Bodemtype:
Klei
Leem
Zand
Zwaar
Licht
voorkeur voor een luchtige bodem
Bodemvocht:
Nat
Vochtig
Droog
Voedsel:
Min
matig voedselrijk
Max
zeer voedselrijk
Gevoeligheid voor spatzout tegen stam:
gevoelig
Gevoeligheid voor verdichting:
gevoelig
verdraagt geen verharding
Gevoeligheid voor zout in wortelzone:
gevoelig
Gevoeligheid voor windworp:
geen verhoogd risico
Gevoeligheid voor takbreuk:
geen verhoogd risico
Gevoeligheid voor zeewind:
tolerant
Gevoelig voor voorjaarsvorst:
nee
Ellenberg licht:
tussen schaduwplanten en half-schaduwplanten
Ellenberg vocht:
indicator van matig vochtige tot vochtige standplaatsen
Ellenberg pH:
zwakke zuurindicator tot zwakke base-indicator
Ellenberg voedselrijkdom:
stikstofrijke bodems
Ellenberg wisselende waterstand:
nee
Ellenberg saliniteit:
geen zout verdragend
Ellenberg overstroming:
Deze soort kan niet tegen overstromingen.
Sierwaarde omwille van bladvorm:
Neen, deze boom heeft geen sierwaarde omwille van de bladvorm.
Sierwaarde omwille van schors:
Neen, deze boom heeft geen sierwaarde omwille van de schors.
Periode van uitlopen van het blad:
Bladkleur in de zomer:
Groen
Bladkleur in de lente:
Bladkleur in de herfst:
Geel
Bloemkleur:
Bloemkleur (mannelijk):
Bloemkleur (vrouwelijk):
Sierwaarde omwille van bloei:
Ja
Bloembeschrijving:
  • bruinviolette bloemen in kortgesteelde, dichte bundels
  • verschijnen voor bladontwikkeling
Zaad:
vanaf Mei tot Juni
Kiemtijd:
vanaf Juni tot Juli
Geurend:
nee
Draagt vruchten:
ja
  • rondom gevleugeld nootje, omgekeerd eirond, lichtrood zaad
Sierwaarde omwille van vrucht:
nee
Vruchten zijn eetbaar voor mens:
nee
Vruchten zijn giftig voor mens:
nee
Bestuiving:
windbestuiving
Vruchttype:
eenzadige dopvrucht of noot
Vruchtkleur:
onopvallend
Verbreidingswijze:
wind
Verbreidingsstrategie:
een groot aantal wijd-verspreide zaden of sporen
Dominante verjonging:
Nee, deze soort kan niet dominant verjongen.
Zaadbank:
vergankelijk (zaden overleven zelden langer dan één jaar).
Bladvertering:
snel
Vruchten zijn eetbaar voor dier:
Neen, deze boom heeft geen voor dieren eetbare vruchten.
Herkomst:
Midden-Europa
Noord-Europa
West-Azie
Rode lijst:
niet bedreigd
Invasieve exoot:
Nee

Deze pagina werd mogelijk gemaakt door de financiële steun van het LIFE-programma van de EU(opent nieuw venster) in het kader van het LIFE BNIP-project(opent nieuw venster).

Cursussen bij Inverde

Boeken