Bouwen aan groenexpertise

Natuurtype: Essen-Eikenbos met Daslook

Het Essen-Eikenbos met Daslook vindt men vooral op hellingen, soms ook op min of meer vlak terrein net buiten het bereik van kwel. Daslook kan grote populaties vormen die de bodem in het voorjaar volledig bedekken, vooral aan de voet van hellingen waar zich colluvium heeft opgehoopt. De plant slaat in haar bladeren een grote hoeveelheid nitraat op, die na hun verwelking direct ter beschikking komt van de soorten die het zomeraspect bepalen.

Gewone es en Zomereik zijn de voornaamste boomsoorten. In de struiklaag zijn Hazelaar en Gewone esdoorn opvallend veel aanwezig. In de kruidlaag vinden we soorten die wijzen op een hoge basenverzadiging: Daslook, Gevlekte aronskelk, Bosbingelkruid, Kleine maagdenpalm, soms ook Ruig klokje.

Binnen het Essen-Eikenbos met Daslook worden twee subtypes onderscheiden. Het subtype met Bosbingelkruid (G1a) is iets vochtiger en sluit nauwer aan bij het Essen-Elzenbos dan het subtype met Kleine maagdenpalm (G1b). Het onderscheid tussen beide is echter niet altijd even duidelijk.

Verspreiding:

Het Essen-Eikenbos met Daslook komt vooral voor in de leemstreek in het zuiden van Oost-Vlaanderen en in Vlaams-Brabant. Dit stemt overeen met het kernareaal van Daslook in Vlaanderen. Mooie voorbeelden vindt men onder andere in het Raspaillebos en het Geitebos in Geraardsbergen, het Bos Ter Rijst in Pepingen, het Neigembos in Ninove, het Snijselsbos in Steenokkerzeel en het Sint-Agatha-Rodebos in Huldenberg. Met 1 opname in het vegetatiemeetnet van de bosinventarisatie heeft dit type een aandeel van 0,1 % in het actuele Vlaamse bosareaal of een oppervlakte van een paar 100 ha.

Bodem:

Het Essen-Eikenbos met Daslook gedijt het best op matig droge tot natte zandleem-, leem- of kleigronden met een textuur of structuur B horizont of zonder profielontwikkeling. Men vindt dit type vaak in de nabijheid van het Essen-Elzenbos met Goudveil en Reuzenpaardenstaart. Het profiteert immers van de kalkrijke kwel, maar staat net buiten de eigenlijke kwelzone.

Ellenbergwaarden:

Het Essen-Eikenbos met Daslook wordt gekenmerkt door schaduw- en halfschaduwplanten van frisse tot vochtige, eerder stikstofrijke, zwak zure tot zwak basische bodems. Het heeft de laagste mL-waarde van alle bostypes. Zowel Daslook, Bosbingelkruid als Kleine maagdenpalm zijn schaduwtolerante soorten. De mR- en mN-waarden zijn duidelijk hoger dan bij de andere Essen-Eikenbossen. Dit wordt verklaard door de kalk in de ondergrond en de opslag van nitraat door Daslook.

Natuurbeheer (onderhoudsbeheer) uitgebreid:

Gezien zijn uitzonderlijk hoge waarde en hoge kwetsbaarheid voor exploitatie worden de bosbestanden die behoren tot het Essen-Eikenbos met Daslook best opgenomen in zones met bijzonder beheer (reservaatszone of zones met ecologisch beheer in reguliere bossen). Dit bostype is best gebaat met een niets doen beheer. Het eventueel donkerder worden van het bos is minder een probleem aangezien dit het type is met het grootste aandeel schaduwtolerante planten. Het kan echter wel een probleem zijn voor de vaak ingesloten Essen-Elzenbossen met Goudveil en Reuzenpaardenstaart (bostype D4) die daardoor een gebrek aan licht krijgen. Kleinschalige, gerichte ingrepen (het wegnemen van enkele bomen) dringen zich dan op. Het betreden van dit type met machines is uit den boze (en zelfs vaak onmogelijk). Eventueel moeten te verwijderen bomen met de lier worden uitgetakeld. Een arbeidsintensief hakhoutbeheer kan in zones waar nog dichte en vitale oude hakhoutmassieven aanwezig zijn.

Grondwaterafhankelijk:
Niet van toepassing
Ontwikkelingsduur:

Dit bostype komt vooral voor in oud bos. Het is dan ook niet verwonderlijk dat zowel Daslook, Bosbingelkruid als Kleine maagdenpalm oud-bosindicatoren zijn.

Natuurwaarde:

Het Essen-Eikenbos met Daslook wordt gekenmerkt door een hoog aandeel aan traag koloniserende oud-bossoorten waardoor het een lange ontwikkelingstijd heeft. Het is bijzonder zeldzaam en heeft een hoge ecologische waarde. Het maakt dan ook deel uit van Europese habitattypes waarvoor Speciale Beschermingszones zijn aangeduid (Decleer, 2007). Het subtype met Bosbingelkruid kan tot habitattype 9160 gerekend worden; het subtype met Kleine maagdenpalm hoort eerder bij habitattype 9130.

Recreatieve waarde:

Door de drassige bodem en kwetsbare vegetatie is dit bostype niet geschikt voor intensieve recreatie.