Hondsviooltje is een Eurosiberische soort. Het areaal strekt zich oostwaarts uit tot Centraal-Azië. In Europa ontbreekt de soort in het zuiden van het Iberisch Schiereiland, het zuiden van Italië en het zuiden van de Balkan. De zuidgrens van het areaal loopt verder oostwaarts door Oekraïne. In de Kaukasus heeft ze een zuidoostelijke voorpost van het areaal. In België is hondsviooltje vrij zeldzaam tot zeldzaam in de Duinen, de Kempen en de Ardennen. Elders is de soort zeer zeldzaam.
In Vlaanderen is hondsviooltje zeldzaam. De soort is sterk achteruitgegaan ten opzichte van de eerste kartering (1939-1971) en staat als kwetsbaar op de Rode Lijst. De achteruitgang is het sterkst in het binnenland, alhoewel de soort ook in de duinstreek niet gespaard blijft. Alleen aan de Westkust komt ze nog redelijk frequent voor.
Hondsviooltje is een soort van grazige vegetaties op vochtige tot droge, zwak zure bodems. Ze groeit vooral op voedselarme zand- en veengronden. In de Duinen groeit de soort vooral in vochtige duingraslanden met een goed ontwikkelde humuslaag of in laag kruipwilgstruweel. Merkwaardig genoeg komt ze ook op een aantal plaatsen in de helmduinen voor als pionier. In het binnenland groeit hondsviooltje in heischrale, zwakzure graslanden samen met soorten als borstelgras, tandjesgras, tormentil en liggende vleugeltjesbloem.
Ga op zoek naar één of meerdere bomen die voldoen aan jouw criteria.
Wat weet jij over natuur, natuurbeheer en -beleid? Een overzicht van onze populairste testen.