Bont dikkopje
Carterocephalus palaemon
Beheer:
Een van de belangrijkste aspecten voor het behoud van het Bont dikkopje is het handhaven of herstellen van een voldoende hoog waterpeil. Op plekken waar rupsen aanwezig zijn, kan best gefaseerd of zelfs niet jaarlijks gemaaid worden. Voor de vlinders zijn het verbreden van bestaande bospaden en/of het creëren van open, bloemrijke plekken in vochtige bossen gunstige maatregelen. Een aangepast beheer van bosranden en aanpalende wei- en hooilanden waarbij vroeg bloeiende nectarplanten, zoals Kruipend zenegroen en/of Echte koekoeksbloem aanwezig zijn, is noodzakelijk voor de nectarbehoefte van deze voorjaarssoort.
Beschrijving
Areaal:
Het Bont dikkopje was in de jaren negentig vrij zeldzaam en is dat nog steeds (82 atlashokken – 239 kilometerhokken).
Op enkele oudere waarnemingen in Vlaams-Brabant na is de soort altijd al beperkt geweest tot de Kempen. Daar zijn vooral in het noordoosten enkele populaties verdwenen terwijl er elders in de regio dan weer populaties bijgekomen zijn. De soort vertoont een stabiele verspreiding tot 1975 waarna een sterke achteruitgang plaatsgevonden heeft. Tussen 1985 en 1995 gaat de soort opnieuw vooruit en ze vertoont sindsdien een vrij stabiele verspreiding. Het is een
typische soort van de Kempen.
Ecologie
Ecologie:
Het Bont dikkopje komt voor in heiden en in bosranden of brede bospaden van vochtige bossen. Belangrijk is dat de biotoop gedurende het hele jaar voldoende nat is zodat de waardplant van voldoende hoge kwaliteit blijft voor de rupsen.
De soort heeft 1 generatie van begin mei tot midden juni met een piek tussen 16 mei en 3 juni.
De wijfjes zetten de eitjes afzonderlijk af op de bovenkant van jonge bladeren van Pijpenstrootje of Hennegras. De rupsen leven in zelfgesponnen bladkokertjes en voeden zich vooral ’s nachts. De rupsen eten tot in november en daarom moeten geschikte waardplanten lang groen blijven (dus op een plek staan die lang vochtig blijft).
De overwintering gebeurt als volwassen rups in een zelfgesponnen koker van verschillende grasbladeren, waarbij de rupsen met het gras mee verkleuren in de winter. Mannetjes kiezen beschutte, zonnige en bloemrijke plekken voor het verdedigen van een territorium. Veelgebruikte nectarplanten zijn braam, Echte koekoeksbloem en Kruipend zenegroen. Het Bont dikkopje is weinig mobiel. De soort komt vaak in dezelfde gebieden voor als Boomblauwtje, Citroenvlinder, Eikenpage, Groot dikkopje, Groentje, Heideblauwtje, Heivlinder en Kleine vuurvlinder.
Status en bescherming
Rode lijst:
Bijna bedreigd
Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Vogelrichtlijn:
Nee
Jachtwild:
Nee
Invasieve exoot:
Nee
Soortenbesluit:
Status:
Op de rode lijst staat deze soort als Bijna in gevaar. Op de Rode Lijst van 1999 was het Bont dikkopje Kwetsbaar. In Wallonië is de soort Momenteel niet in gevaar, in Nederland is ze Kwetsbaar, in Groot-Brittannië is ze Bedreigd, maar in Europa is ze Momenteel niet in gevaar.
Behoudsprioriteit: Vrij hoog vanwege de Rode-Lijststatus in Vlaanderen. Het Bont dikkopje is een prioritaire soort voor Antwerpen en Limburg.
Bedreigingen:
Volgens de voorspellingsmodellen zou het klimaat in België tegen 2050 veel minder geschikt worden voor het Bont dikkopje.
Relaties
- is constante soort en indicator goede biotiek voor:
- is een habitattypische soort voor:
- heeft als waardplant:
- haalt nectar bij:
Typering:
graslandvlinder
Biotooptype:
Bosranden
Vochtige heide
Gebruikte begrippen en soorten
Samenwerking en referenties
-
Bomenwijzer
Ga op zoek naar één of meerdere bomen die voldoen aan jouw criteria.
-
-
Test jezelf
Wat weet jij over natuur, natuurbeheer en -beleid? Een overzicht van onze populairste testen.
