Bouwen aan groenexpertise

BWK: Brak of zilt water (ah)

BWK-codes: ah

Het betreft kreken, wielen, sloten en poelen met ogenschijnlijk (licht) brak water. Ze kunnen zowel op een natuurlijke als op antropogene wijze ontstaan zijn. De oude kreken in de kustpolders zijn voormalige inbraak- of schorgeulen die door inpoldering afgesloten zijn van de zee. De brakke sloten zijn vaak vergraven natuurlijke waterloopjes en kreekrestanten in laaggelegen polders. Om zoet regenwater op te vangen werden poelen gegraven in gebieden met een brakke tot zoute ondergrond wat resulteert in een brak karakter. De brakke (veedrink)poelen in graslanden zijn echter gekarteerd als kn.

Uitgebreid:

Het zoutgehalte is de overheersende factor die bepalend is voor de soortensamenstelling van deze wateren. Slechts een beperkt aantal macrofyten is aangepast aan een hogere of wisselende zoutconcentratie. Brakke plassen zijn veelal troebel en soortenarm. Meestal ontbreken de indicatieve soorten in de als ah gekarteerde wateren. In dat geval zijn zoutminnende soorten in de oevervegetatie indicatief voor het (voormalig) brakke karakter van de plas. Heldere brakke wateren hebben wel een ondergedoken waterplantenvegetatie. De hydrologie van deze plassen wordt bepaald door de wisselwerking tussen neerslag, verdamping, bemaling en zoete of zilte kwel. Deze wisselwerking heeft fluctuaties in het zoutgehalte tot gevolg. De intensiteit van de zoute kwel wordt bepaald door de afstand tot de zee, de doorlatendheid van de bodem en het waterpeil van de directe omgeving. De morfologie van de plas speelt ook een rol: in kleinere wateren zoals sloten en poelen kunnen neerslag en verdamping voor zeer sterke (vaak seizoensgebonden) fluctuaties in het zoutgehalte zorgen. Kreken of wielen zijn door de vaak grotere afmetingen hieraan minder onderhevig. In diepere wateren kan ook zoutstratificatie optreden: zoet regenwater bevindt zich bovenop het relatief zware zoute water dat via de diepere bodemlagen wordt aangevoerd. De als ah gekarteerde plassen komen overwegend voor op kleibodems, soms op zand of veen.

Variatie:

Specifiek in het Zwin te Knokke zijn complexen van ah en ds gekarteerd voor ondiepe plassen waar bij eb het zeewater blijft staan. Deze brakke plassen zijn ontstaan doordat via de geul zeewater periodiek binnendringt en stagneert op dieper gelegen plaatsen. In de winter kunnen ze als zilte plassen beschouwd worden, maar doorgaans drogen ze in het zomerseizoen volledig uit door verdamping. Slechts enkele malen zijn brakke plassen als zwak ontwikkeld aangeduid (ah°). Dit wil niet zeggen dat alle overige plassen goed ontwikkeld zijn.

Verspreiding:

Het voorkomen van brakke of zilte wateren beperkt zich tot de polders, met uitzondering van enkele plassen in de kustduinen. Vooral in de kustpolders van de oostkust, het Oostends krekengebied en het noorden van Oost-Vlaanderen is er een hoge dichtheid aan (licht) brakke wateren.

Verspreidingskaart Brak of zilt water
Waardering:
Ah is biologisch zeer waardevol. Enkel k(ah°) is biologisch waardevol.
Oppervlakte (in ha):
250 à 340 ha
Zeldzaamheid:
zeer zeldzaam
Habitatrichtlijn:
geen Bijlage I-habitattype
Natuurdecreet:
verbod vegetatiewijziging
Mestdecreet:
niet onderhevig aan het mestdecreet
Bosdecreet:
niet onderhevig aan het bosdecreet
In samenwerking met:
Referenties
  • Vriens L., Bosch H., De Knijf G., De Saeger S., Guelinckx R., Oosterlynck P., Van Hove M. & Paelinckx D. (2011). De Biologische Waarderingskaart. Biotopen en hun verspreiding in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Inbo.