Bruine snavelbies

Bruine snavelbies is een lage tot zeer lage, olijfgroene plant met een wortelstok die uitlopers voortbrengt, waarmee zij uitgestrekte, losse matten vormt. De bladschijf is gootvormig. Het bovenste aartjeskluwen is eivormig; het onderste schutblad steekt boven het aartje uit en is tot zes centimeter lang. De kafjes hebben een warmbruine kleur. De bloem bevat vier tot zes borstels, waarvan een deel voorbij het nootje plus snavel reikt en die zeer korte, naar boven gerichte stekeltjes dragen. De drie meeldraden hebben helmknoppen van twee à drie millimeter lang, die uit de aartjes hangen en door hun gele kleur daartegen afsteken. De stempels steken tot bijna een halve centimeter buiten de kafjes uit. De vruchtsnavel heeft gladde randen.

Bruine snavelbies komt voor in West- en Midden-Europa, van de Pyreneeën tot Midden-Scandinavië, en in Noord-Amerika. In Nederland vormen West-Drenthe, Twente, de westelijke Veluwe en Midden-Brabant de voornaamste gebieden waar zij standhoudt.

Anders dan Witte snavelbies is Bruine snavelbies aan mineraal substraat gebonden. Zij groeit op humeuze tot venige zand- en leemgrond, maar niet op puur veen. Haar karakteristieke standplaats wordt gevormd door laagten in Dopheidevelden, die 's winters ondiep onder water staan en 's zomers droog liggen. Daar en op zwak hellende oevers van heidevennen kan Bruine snavelbies sterk op de voorgrond treden en het beeld van de vegetatie met haar fraai olijfkleurige tint beheersen. Ontwatering, sterke waterstandswisselingen en luchtverontreiniging bevorderen de uitbreiding van Pijpestrootje (Molinia caerulea) op groeiplaatsen van deze bies, die daardoor steeds meer afhankelijk wordt van beheersing, zoals afplaggen. Dat Bruine snavelbies op plagplekken vaak een grotere plaats inneemt dan Witte snavelbies, is toe te schrijven aan haar wijze van uitbreiding door middel van wortelstokken, waardoor zij sneller een vrijgekomen oppervlak verovert; tevens lijkt zij beter bestand tegen oppervlakkige uitdroging in de zomer. Haar trouwste begeleider, afgezien van Gewone dophei (Erica tetralix), is Kleine zonnedauw (Drosera intermedia). Voorts kan zij worden vergezeld door onder meer Blauwe zegge, Moeraswolfsklauw (Lycopodium inundatum), Ronde zonnedauw (Drosera rotundifolia) en Witte snavelbies, terwijl de bodem tussen deze planten vaak bedekt wordt door Paars heideviltwier (Zygogonium ericetorum).

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1994 (deel 5)