De waterbalans voor een bepaald gebied geeft de verhouding weer van de verschillende mogelijkheden die neerslagwater heeft nadat het is neergekomen.

Evapotranspiratie is de som van evaporatie (verdamping door zonnewarmte) en transpiratie (verdamping door organismen). Deze kan groter zijn dan de hoeveelheid water beschikbaar door neerslag of grondwater, bijvoorbeeld in de zomer wanneer gedurende lange tijd geen regen valt, maar er wel veel water verdampt wordt door de hitte van de zon. Tijdens zulke tijden kunnen planten tijdelijk uitdrogen of gewoonweg afsterven.

Vennen zijn voedselarme plassen. Na verloop van tijd stapelt zich organisch materiaal op in een ven. Bij vennen die regelmatig droog vallen gaat dit minder snel omdat het organisch materiaal dan vergaat omdat het in contact komt met zuurstof. Het opgestapelde organisch materiaal moet na verloop (om de 15 tot 20 jaar) worden verwijderd. Als er veel plantenmateriaal in het ven valt kan het zijn dit vaker moet gebeuren.

Door ontwatering, het kunstmatig regelen van het waterpeil, het rechttrekken en verleggen van waterlopen, het graven van grachten en waterplassen, het oppompen van grondwater, het aanleggen van ondoordringbare oppervlaktes (zoals huizen en wegen) enz., wordt het natuurlijk waterpeil van heel wat “natte natuur” verstoord. Vaak zorgt dit voor verdroging of sterke fluctuaties in het waterpeil.

Verdroging is het verschijnsel waarbij de stand van het grondwater daalt ten opzichte van het oorspronkelijke, 'natuurlijke' waterpeil of waarbij water met een andere kwaliteit uit andere gebieden (gebiedsvreemd water) het lokale grondwater vervangt. Verdroging houdt met andere woorden in dat de waterinhoud van de bodem verminderd en het grondwaterpeil daalt door menselijke invloeden. Het heeft dus niets te maken met eventuele schommelingen van het grondwaterpeil door klimaat- en weersveranderingen.

In open biotopen die niet elk jaar gemaaid worden kan het nodig zijn boomopslag te verwijderen. Dit zijn vooral gebieden die beheert worden met begrazing zoals heide, de kustduinen en mozaïeklandschappen met grasland, ruigte en struweel. In al deze biotopen zijn groepjes bomen, struweel en solitaire bomen belangrijke elementen in het landschap voor de biodiversiteit. Het volledig verwijderen van alle opslag is dus niet goed. Hoeveel opslag er in het landschap is gewenst moet goed beschreven staan in het beheerplan en gekoppeld zijn aan de doelsoorten. Wanneer het terrein voldoende groot is kan je ook hierin variëren met grotere open plekken met nagenoeg geen opslag en plekken met meer opslag ergens anders. In kleinere terreinen zal je een keuze moeten maken. Maar altijd moet je bij de overgang van het open biotoop naar het bos zorgen voor een geleidelijk overgang via een bosrand en indien mogelijk ook met groepen van struweel en bomen.

Begrazing van de heide werd historisch, maar wordt ook vandaag veel toegepast. Struikheide is dan ook goed bestand tegen begrazing. 

Met heidebegrazing kunnen verschillende beheerdoelen bereikt worden:

• Struikheide verjongen;
• Vergrassing verminderen of onder controle houden;
• Boom- en/of struikopslag verminderen of onder controle houden;
• Strooisel (dood plantenmateriaal) verminderen;
• Open plekken en pionierhabitat creëren of behouden;
• Een gevarieerde vegetatiestructuur creëren op verschillende schalen.

Begrazing kan goed toegepast worden op grote terreinen en plekken die minder toegankelijk zijn voor machines zoals reliëfrijk of nat terrein.

Meestal wordt gekozen voor ‘extensieve begrazing’: een groot terrein wordt begraasd door een klein aantal dieren, binnen een vaste omheining. Bij stootbegrazing of geherderde begrazing is dit net andersom. Gedurende een korte periode begrazen een groot aantal dieren een kleine oppervlakte. In dit geval wordt gewerkt met verplaatsbare rasters of een herder met honden.

Het resultaat van een begrazingsproject is onvoorspelbaar doordat vele factoren een rol spelen. Een begrazingsvorm toegepast in gebied A, heeft niet hetzelfde resultaat in gebied B.

Beheerders volgen de resultaten van hun begrazingproject best nauw op. Daarnaast is het van belang om de begrazing flexibel in tijd en ruimte te kunnen aanpassen.

Een grootvee-eenheid komt overeen met een melkkoe van 550 kilogram, met een melkproductie van 4000 kg met 4% vet. Het is een begrip dat uit het landbouwjargon afkomstig is, maar het wordt ook binnen het natuurbeheer gebruikt.

Begrazing is een populaire beheermaatregel geworden in het natuurbeheer. Hiermee wordt bedoeld het inzetten van vee, meestal voor natuurbehoudsdoeleinden. Als begrazing gebeurt door wild (zoals Edelhert vb), wordt het natuurlijke begrazing genoemd. Extensieve begrazing werkt met veel lagere veedichtheden dan in de landbouw gebruikelijk is, en dikwijls ook met meer zelfstandige veerassen zoals Schotse Hooglanders, Galloways of Konik-paarden.

De slag- of cirkelmaaier kennen we van het maaien van onze siergazons. Hij heeft een af meerdere messen die het gras afmaaien en in een bepaalde richting kunnen blazen. Sommige cirkelmaaiers zijn uitgerust met speciale messen die het gras ook enigszins versnipperen en verkleinen.