Zompvergeet-mij-nietje heeft zoals de andere vergeet-mij-nietjes typische lichtblauwe bloempjes. Het verschil met andere vergeet-mij-nietjes zit hem in de kelk. Deze heeft aanliggende haren en is ongeveer tot de helft ingesneden. Hierdoor vormen de kelktanden een ongelijkbenige driehoek met een basis die korter is dan de opstaande zijden.
De bloemkroon is blauw, vergroeid en tussen de 2 mm en 5 mm breed. De kroonslippen zijn ongeveer even lang als de kroonbuis.
Zoals de andere vergeet-mij-nietjes zijn de bladeren gaafrandig en zittend.
In hoofdzaak is het een Euraziatische soort met een boreale verspreiding, die echter ook voorkomt in oostelijk Noord-Amerika (andere ondersoort). In Europa is zompvergeet-mij-nietje vooral verspreid in West-, Midden- en Oost-Europa, maar dringt de soort toch ook vrij ver door in Noord- en Zuidoost-Europa. Over de verspreiding in België weten we nog weinig. De soort zou minder frequent zijn in Hoog-België (LAMBINON et al. 2004).
Zompvergeet-mij-nietje is vrij algemeen in Vlaanderen, maar die omschrijving steunt op onvolledige gegevens: er zijn meer streeplijstgegevens betreffende de ‘cespitosa-groep’ (dus inclusief moerasvergeet-mij-nietje en weidevergeet-mij-nietje) dan er waarnemingen zijn van zompvergeet-mij-nietje s.st., het taxon waarop het verspreidingskaartje gebaseerd werd. Om dezelfde reden is het evenmin mogelijk een zinvolle trend te berekenen. Overigens werden in de Atlas (VAN ROMPAEY & DELVOSALLE 1972) de gegevens over zomp- en moerasvergeet- mij-nietje tot één enkel verspreidingskaartje versmolten. Wel kan worden vastgesteld dat zompvergeet-mij-nietje een zekere voorkeur vertoont voor de Kempen en een afkeer voor de Leemstreek. Er zijn aanwijzingen voor dichtere concentraties in de grote pleistocene riviervalleien.
Zompvergeet-mij-nietje is een lage tot middelhoge, veelal bleekgroene tot iets gelige, spaarzaam aanliggend behaarde, een- tot meerjarige, zelden overblijvende voorzomer- en zomerbloeier. De schichten dragen soms één of twee bladeren. De zoom van de bloemkroon is vlak en hoogstens een halve centimeter in middellijn. De kroonslippen bedekken elkaar voor minder dan de helft van hun lengte. Na de bloei staat de bloemsteel af of kromt zich naar onder. De dan klokvormige kelk is tot op of over de helft ingesneden, met driehoekig-langwerpige slippen. Zompvergeet-mij-nietje komt in verschillende vormen in de gematigde en koudere streken van het noordelijk halfrond voor. In Nederland is het plaatselijk vrij algemeen, maar op zware kleigronden, in hooggelegen, voedselarme zand- en hoogveenstreken en in Zuid-Limburg is het zeldzaam. Zompvergeet-mij-nietje is evenals Moerasvergeet-mij-nietje een bewoner van natte terreinen. Naar verhouding komt het veelvuldiger dan deze soort voor in voedselarme omgeving en anderzijds ook vaker in brak milieu; meestal staat het op tamelijk carbonaat- en fosfaatarme en stikstofrijke grond. Verder treedt het vooral als pionier op min of meer open plekken op en verdraagt het niet veel beschaduwing. Op zand- en leemgrond groeit het met name op plaatsen die 's winters onder water staan en 's zomers droogvallen: in greppels en afgravingen, aan de rand van vennen en in natte duinvalleien. In veengebieden staat Zompvergeet-mij-nietje - evenals Moerasvergeet-mij-nietje - aan slootkanten langs weilanden, in moerassige hooilanden, in rietkragen aan oevers, op mosrijke plaatsen in trilveenmoerassen; niet op plekken met veel Veenmos (Sphagnum). Vaak wordt het vergezeld door Zomprus (Juncus articulatus), Moeraswalstro (Galium palustre), Egelboterbloem (Ranunculus flammula), Gewone waternavel (Hydrocotyle vulgaris) en Moeraszoutgras (Triglochin palustris).
© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1988 (deel 3)
Zompvergeet-mij-nietje is een soort van natte hooilanden, moerasvegetaties, rietland, oevers van sloten, beken, rivieren en kanalen, natte duinpannen en andere periodiek overstromende grazige vegetaties. De soort groeit op voedselrijke, meestal kalkarme, neutrale tot zwak zure, vaak zandige tot venige bodems en vermijdt brak water.
Ga op zoek naar één of meerdere bomen die voldoen aan jouw criteria.
Wat weet jij over natuur, natuurbeheer en -beleid? Een overzicht van onze populairste testen.