Bouwen aan groenexpertise

BWK: Zuur eikenbos (qs)

BWK-codes: qs

Qs zijn zure eikenbossen. Ze komen vooral voor op droge tot vochtige zand- en leemgronden. Qua standplaats komen deze bossen op ongeveer dezelfde locaties voor als de zure beukenbossen. Het is echter vooral door menselijk ingrijpen dat eik hier bevoordeeld wordt. De kruidlaag is meestal eerder soortenarm en weinig bedekkend. Soms is er zelfs geen kruidlaag aanwezig of is er dominantie van bramen.

Uitgebreid:

De boomlaag bestaat hoofdzakelijk uit zomereik met daarnaast vaak ook ruwe berk, tamme kastanje en Amerikaanse eik. De karteringseenheid qs omvat bijgevolg een breed gamma gaande van ‘oud-bos’ locaties naar oude en minder oude aanplantingen met een bosaspect.

Variatie:

De soortenarme variant van het eiken-haagbeukenbos (qa), die op wat armere leembodems voorkomt, is buiten het voorjaar moeilijk te onderscheiden van het zuurdere eiken- of beukenbos. Deze laatste worden met qs of fs aangeduid. De eenheid qs wordt ook gebruikt om vochtige eikenbossen, zoals in het noordoosten van Limburg weer te geven. De kruidlaag wordt er vaak gekenmerkt door de aanwezigheid van bramen en stekelvarens. In veel gevallen betreft dit verdroogde elzenbroekbossen, waar eertijds op de rabatten zomereik werd ingeplant. In de grachten komen soms nog soorten voor die verwijzen naar voormalig broekbos. Dergelijke percelen worden vaak weergegeven in een complex van qs+vn of qs+vm° of qs/vn, afhankelijk van de aanwezige soorten in de kruidlaag en de structuuropbouw. Met qs° zijn meestal kapvlaktes of jonge aanplanten in bestaand oud bos aangeduid. Regionaal kan hiermee ook de afwezigheid van typische soorten of een vegetatieloze strooi-sellaag worden weergegeven. Het talrijk aanwezig zijn van dalkruid en lelietje-van-dalen gaf plaatselijk soms aanleiding tot het gebruik van de eenheid qs*. In een aantal gevallen kan qs* voor bosbestanden met veel dood hout staan. Beide criteria werden echter niet consequent toegepast. Oude bestanden van Amerikaanse eik of tamme kastanje zonder indicatieve soorten zijn vaak getypeerd als respectievelijk qs+quer en qs+cas. Dergelijke bestanden worden soms ook weergegeven als n+quer of n+cas.

Verspreiding:

In het Zoniënwoud en Meerdaalwoud, de Zandstreek tussen Gent en Brugge, en de Voorkempen. In het noordoosten van Limburg betreft het veelal verdroogde bossen gedomineerd door eik. Het areaal van dit bostype is beperkt tot Noord-West Europa. Vlaanderen is zeer belangrijk voor dit type omdat het een belangrijk oppervlakteaandeel in Europa herbergt.

Verspreidingskaart Zuur eikenbos
Waardering:
Qs is biologisch zeer waardevol
Oppervlakte (in ha):
12.000 à 16.000 ha
Zeldzaamheid:
vrij algemeen tot algemeen
Habitatrichtlijn:
Bijlage I-habitattype (zie Natura 2000 typologie)
Natuurdecreet:
vergunningsplicht vegetatiewijziging
Mestdecreet:
algemeen mestverbod op gronden andere dan cultuurgronden
Bosdecreet:
onderhevig aan het bosdecreet
In samenwerking met:
Referenties
  • Vriens L., Bosch H., De Knijf G., De Saeger S., Guelinckx R., Oosterlynck P., Van Hove M. & Paelinckx D. (2011). De Biologische Waarderingskaart. Biotopen en hun verspreiding in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Inbo.