Levensvorm

Hieronder vind je de verschillende levensvormen met uitleg.

• Geofyten (of cryptofyten) zijn planten die het ongunstige jaargetijde overleven met behulp van ondergrondse organen: wortelstokken, bollen of knollen.

Wortelstokgeofyten hebben een wortelstok. Voorbeelden zijn Grote brandnetel, Adelaarsvaren, Bosanemoon en Heermoes.
Knolgeofyten hebben een knol en bolgeofyten een bol. Voorbeelden van planten met een knol zijn Speenkruid en Vingerhelmbloem. De meest gekende knol is natuurlijk de Aardappel.
Voorbeelden van bollen zijn Wilde hyachint en Daslook.

• Epifyten zijn planten die groeien op andere planten van een andere soort (dragerplant) zonder daaraan voedsel te onttrekken.
• Therofyten zijn eenjarige planten, planten met een levensduur van slechts enkele maanden. Ze brengen het ongunstige jaargetijde meestal door als zaad.

Men heeft wintereenjarige (winterannuellen) en zomereenjarige (zomerannuellen). De meeste planten zoals de klaprozen zijn zomereenjarige. Dit omdat de winter op bijna alle plaatsen bij ons het meest ongustige seizoen is. Zanddoddegras en zandhoornbloem zijn winterannuelen. Zij kiemen reeds in de winter en hebben tegen eind juni zaad gevormd en sterven af. Zij leven dan ook in de duinen waar de droge zomer een zeer ongunstig seizoen is.

• Hemicryptofyten zijn planten waarvan de overwinteringsknoppen zich op bodemhoogte bevinden.

Speciale gevallen zijn polvormende hemicryptofyten die bladbundels vormen zoals het Pijpenstrootje en vele andere soorten grassen. Rozethemicryptofyten, vaak tweejarige planten met een 's winters min of meer overblijvend rozet van wortelstandige bladen. Voorbeelden zijn het Madeliefje en Gewoon biggekruid.
Ook zijn er klimmende hemicryptofyten zoals Haagwinde en Hop.

• Chamaefyten zijn planten waarvan de overwinteringsknoppen zich minder dan 50 cm boven de grond bevinden.

Vooral de struikchamefyten zijn goed herkenbaar. Dit zijn kleine houtige stuiken met min of meer rechtopstaande stengels. Voorbeelden zijn Struikheide en Blauwe bosbes. Er bestaan ook kruidchamefyten, zij hebben kruidachtige bovengrondse organen, die min of meer tegen het substraat aanliggen. Voorbeelden zijn Kruipende boterbloem en Penningkruid. Maar deze planten kunnen we ook zien als hemicryptofyten.

• Fanerofyten zijn planten waarvan de overwinteringsknoppen zich meer dan 50 cm boven de grond bevinden. In onze streken zijn dit hoofdzakelijk bomen en heersters. Ook lianen die houtachtig zijn en hoger dan 50 cm behoren tot de fanerofyten. Klimop en Bosrank zijn zulke lianen. Haagwinde is ook een klimplant maar deze sterft in de winter af tot op de grond en heeft dus zijn overwinteringsknoppen niet hoger dan 50 cm. Het is dan ook geen fanerofyt.

We kunnen de fanerofyten verder opdelen afhankelijk van de hoogte van de volwassen plant. Nanofanerofyten zijn minder dan 2 meter hoog, voorbeelden zijn Zwarte bes en Kruisbes. Microfanerofyten zijn tussen 2 m en 5 m groot. De meeste fanerofyten bij ons zijn mesofanerofyten tussen de 5 m en 50 m groot. Al onze bomen zitten hierbij zoals Linde, Berk en Zwarte Els.
Megafanerofyten, groter dan 50 m komen bij ons niet voor.

• Een helofyt is een moerasplant die in de waterbodem wortelt maar met de stengel en bladeren boven het water uitsteekt. De voet van de plant met de overwinteringsknoppen zit in de modder onder het water. Voorbeelden zijn Riet, Lisdodde, en Gele lis.
• Hydrofyten zijn waterplanten. De delen van de plant die het voortbestaan van de soort verzekeren zitten onder water.

Er bestaan hydrogeofyten, zij hebben een wortelstok met daarop de overwinteringsknoppen die onder water in de modder zitten. Ze zijn dus vastgehecht aan de bodem. Voorbeelden zijn Gekroesd fonteinkruid en Gele plomp. Hydrohemicryptofyten zijn ook vastgehecht maar hun overwinteringsknoppen liggen op de oppervlakte van de bodem. Krabbescheer is hiervan een voorbeeld en ook de waterranonkels zijn hydrohemicryptofyten. Hydrotherofyten zijn vrije of vastgehechte eenjarige waterplanten. Zij overleven de winter als zaad of als afvallende winterknop. Zo is Kikkerbeet in staan zich vegetatief te vermeerderen via winterknoppen.