Blaaszegge

Blaaszegge is een middelhoge tot hoge, grasgroene plant die snel geel wordt, met lange, kruipende, vertakte wortelstokken waaraan toefen van bloeistengels en niet-bloeiende scheuten ontspringen. De onderste scheden kleuren vaak rood en rafelen. De stengels zijn scherp driekantig, ruw en ongeveer twee millimeter dik. De nerven in de bladscheden zijn door dwarsnerfjes met elkaar verbonden. De bladschijf is gemiddeld een halve centimeter breed, gekield en eindigt in een lange driekantige top.

De bloeiwijze bestaat uit meestal twee of drie mannelijke aren die dicht bijeen bovenaan de halm zitten, en twee of drie vrouwelijke aren die vrij ver van elkaar verwijderd staan, met driestempelige bloemen. Gewoonlijk staan de vrouwelijke aren rechtop, maar soms heeft de steel van de onderste aar een lengte van enkele centimeters en hangt deze aar bij rijpheid over. De schutbladen van de vrouwelijke aren zijn bladachtig; het onderste steekt vaak boven de bloeiwijze uit en heeft vrijwel geen schede. De urntjes zijn langwerpig-eivormig, ongeveer zeven millimeter lang, gelig lichtgroen tot bleekbruin, sterk opgeblazen en versmald in een lange, kegelvormige snavel met uiteenwijkende tanden. Vaak is de vruchtzetting onvolledig en groeit een deel van de urntjes niet buiten de bruine kafjes uit.

Blaaszegge komt voor in de gematigde en koudere zone van het noordelijk halfrond. In Nederland is zij plaatselijk vrij algemeen in de pleistocene streken en het rivierengebied, maar zeldzaam in laagveenstreken, de binnenduinrand en Zuid-Limburg; in zeekleigebieden ontbreekt zij.

Blaaszegge groeit op zonnige tot half beschaduwde, ’s winters onder water staande en ’s zomers meestal droogvallende plaatsen op matig voedsel- en basenrijke, zwak tot matig zure, humeuze bodems, vooral op zand en leem, maar zelden op zware klei of puur veen. Ze verdraagt weinig zout en ontbreekt in brakwaterveengebieden. Het meest komt ze voor in afgesneden armen van beken en kleine rivieren, en in niet te voedselarme poeltjes en laagten aan de rand van lemige heiden. De standplaats van Blaaszegge wordt gekenmerkt door gelaagdheid in watertype: de ondergrond bevat voedselrijk water afkomstig van een beek of verrijkt door een leemlaag, waarop regenwater stagneert dat zich niet volledig met het grondwater mengt. Vaak komt Blaaszegge samen voor met Moeraswalstro (Galium palustre), Holpijp (Equisetum fluviatile), Grote kattestaart (Lythrum salicaria), Wateraardbei (Potentilla palustris), Gele lis (Iris pseudacorus), Egelboterbloem (Ranunculus flammula), Moerasstruisgras (Agrostis canina), Pinksterbloem (Cardamine palustris) en Gewoon puntmos (Calliergonella cuspidata). In een relatief voedselrijk milieu, binnen het overstromingsbereik van beken die voornamelijk door regenwater worden gevoed, vormt zij gemengde vegetaties met Scherpe zegge. Waar deze soort optimaal gedijt, is er voor Blaaszegge vaak weinig of geen plaats. Zeggemoerassen met Blaaszegge blijven in stand door maaien; ook in licht beweid terrein kunnen dergelijke vegetaties pleksgewijs voorkomen. De plant kan echter ook goed standhouden in niet te donkere, natte bossen, en vooral in moerasstruweel van Grauwe wilg (Salix cinerea), waar zij vaak bloeiend en vruchtzettend te vinden is. Ze komt pleksgewijs voor aan waterkanten in het cultuurlandschap, bijvoorbeeld langs bermsloten.

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1994 (deel 5)