Bouwen aan groenexpertise

BWK: Moerasspirearuigte (hf, hfc, hft)

BWK-codes: hf hfc hft

Hf heeft betrekking op natte ruigtes met moerasspirea, maar ook soorten van het dotterbloemgrasland (hc) of rietland (mr) kunnen aanwezig zijn. Ze komen in Vlaanderen van nature voor als zoomvegetaties langs sloten, beken of rivieren. Vlakdekkend betreft het meestal verlaten natte graslanden met dominantie van de verder vermelde indicatieve soorten. Moerasspirearuigten of relicten ervan komen vaak voor in de ondergroei van populieraanplanten.

Uitgebreid:

In de Leemstreek, en dan vooral in het centraal en oostelijk deel, is moesdistel een kenmerkende soort van de natte ruigtes. Het voorkomen van deze soort is aangeduid als hfc. Overeenkomstig zijn elders vegetaties waarin poelruit (aspectbepalend) voorkomt, gekarteerd als hft. Deze zijn erg zeldzaam en komen vooral voor langs de Schelde, de Demer en de Nete. Moerasspirearuigten ontwikkelen zich optimaal op vochtige tot natte, (matig) voedselrijke bodems. Zandbodems zijn minder geschikt als standplaats. Optimale groeiplaatsen worden gekenmerkt door een hoge grondwaterspiegel. Tijdens de winter staan ze vaak onder water, in de zomer zakt het grondwaterpeil enkele tientallen centimeters onder het maaiveld. De typische soorten zijn dan ook allemaal grondwaterafhankelijk.

Variatie:

De grens tussen zwak ontwikkelde moerasspirearuigten en sommige verruigde graslanden is vaag. Verruigde graslanden met dagkoekoeksbloem, gewone berenklauw, grote brandnetel of harig wilgenroosje zullen bij afwezigheid van indicatieve soorten eerder als verruigd grasland (hr) gekarteerd zijn. Natte, voedselrijke ruigten met harig wilgenroosje, gelegen in de uiterwaarden van de Zeeschelde en andere grote rivieren zijn aangeduid met de eenheid ku van ruderale vegetaties. Vegetaties met een hoge aanwezigheid van vochtminnende soorten zoals gewone engelwortel, gewone smeerwortel, koninginnenkruid en/of harig wilgenroosje zijn als hf° in kaart gebracht wanneer indicatieve soorten zoals moerasspirea of echte valeriaan in beperkte mate aanwezig zijn. Vegetaties met zeldzame soorten zoals blauwe knoop, karwijselie, moeraskruiskruid of waterkruiskruid zijn aangeduid als hf*. Deze aanduiding is evenwel niet stelselmatig gebruikt. Een beperkte opslag van struiken en bomen wordt geduid als hfb. De notatie hfb° staat voor een zwak ontwikkelde moerasspirearuigte met opslag van bomen en struiken. Op armere bodems in de Kempen hebben de natte ruigten een andere soortensamenstelling en ontbreekt moerasspirea vaak. Het betreft verruigingsstadia van laagveenvegetaties (kleine zeggenvegetaties) waarin grote wederik, holpijp, hennegras, melkeppe en wilde bertram een belangrijke rol spelen. Zelfs bij afwezigheid van moerasspirea zijn ze als hf(°) gekarteerd (zie verder onder Vlaamse natuurtypen). De grens met zuur laagveen (ms) is niet scherp afgelijnd.

Verspreiding:

De karteringseenheid hf heeft een ruime verspreiding in de Leemstreek, in de grote riviervalleien van de Zandleemstreek en in de zuidelijke delen van de Kempen. In het noorden van de Kempen en in het westen van de Zandleemstreek is hf nauwelijks aanwezig. Ook in de Polders zijn hf-vegetaties zo goed als afwezig. In de Duinstreek werden een 20-tal percelen in de Zwinbosjes als moerasspirearuigte gekarteerd.

Verspreidingskaart Moerasspirearuigte
Waardering:
Hf is biologisch zeer waardevol. Ook de zwak ontwikkelde vorm hf° krijgt deze waardering. Zwak ontwikkelde perceelsranden k(hf°) krijgen als waardering ‘biologisch waardevol’.
Oppervlakte (in ha):
2.000 à 4.000 ha
Zeldzaamheid:
vrij zeldzaam
Habitatrichtlijn:
mogelijk Bijlage I-habitattype (zie Natura 2000 typologie)
Natuurdecreet:
verbod vegetatiewijziging
Bosdecreet:
niet onderhevig aan het bosdecreet
In samenwerking met:
Referenties
  • Vriens L., Bosch H., De Knijf G., De Saeger S., Guelinckx R., Oosterlynck P., Van Hove M. & Paelinckx D. (2011). De Biologische Waarderingskaart. Biotopen en hun verspreiding in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Inbo.