Bouwen aan groenexpertise

Liggende vleugeltjesbloem

Polygala serpyllifolia

De Liggende vleugeltjesbloem is een zeer kleine, overblijvende plant die in de voorzomer en zomer bloeit. De bladeren staan aan de voet van de stengel tegenover elkaar en hogerop verspreid. De losse bloeiwijze wordt tijdens de bloei overgroeid en terzijde gedrukt door een niet-bloeiend zijtakje. De bloemen zijn helderblauw, soms bleekblauw of roze. Liggende vleugeltjesbloem groeit in vochtig heidelandschap.

is een indicator van een goede toestand voor

Natuurstreefbeeld: Vochtige heischrale graslanden (6230_hmo)

is een indicator van een goede toestand voor

Natuurstreefbeeld: Brem- en gaspeldoornstruweel (rbbsg)

Hoogte plant

Minimaal:
5cm
Maximaal
25cm

Licht

Min:
lichte schaduw
Max:
volle zon

Voedsel

Min:
voedselarm
Max:
voedselarm

Bloeiperiode

Vanaf:
mei
Tot:
september

Vocht

Min:
vochtig
Max:
nat

Bloemkleur

blauw

Bestuiving

insektenbestuiving
Areaal:

Het areaal van liggende vleugeltjesbloem is beperkt tot Westen een deel van Midden-Europa. Het strekt zich uit van Noord- Portugal tot het zuiden van Noorwegen, oostwaarts tot het oosten van Duitsland en tot Slovenië. In België is liggende vleugeltjesbloem vrij algemeen in de Ardennen.

Verspreiding in Vlaanderen:

Op Vlaamse schaal is liggende vleugeltjesbloem vrij zeldzaam. De soort komt vooral voor in het Brugse Houtland en in de Kempen. Elders is ze zeer zeldzaam. Liggende vleugeltjesbloem is sterk achteruitgegaan in Vlaanderen en werd als kwetsbare soort in de Rode Lijst opgenomen.

Legende: vierkant 1939-1971, stip 1972-2004:
Verspreidingskaart

De Liggende vleugeltjesbloem is een zeer kleine, overblijvende voorzomer- en zomerbloeier. Aan de voet van de stengel staan de bladeren tegenover elkaar, hogerop verspreid; ze zijn naar verhouding korter dan die van Gewone en Kuifvleugeltjesbloem. De vrij losse, armbloemige bloeiwijze wordt in de loop van de bloei 'overtopt' en terzijde gedrukt door het uitgroeien van een niet-bloeiend zijtakje. De bloemen zijn helderblauw, soms bleekblauw of roze. 

Liggende vleugeltjesbloem heeft een beperkt areaal, dat West-Europa van Noord-Portugal tot Zuid-Noorwegen omvat en zich oostwaarts tot Oost-Duitsland en Noord-Italië uitstrekt. Verder is de plant van de Azoren en Zuidoost-Groenland bekend. In Nederland is zij vrijwel beperkt tot het pleistocene deel van het land, waar zij vroeger vrij algemeen was, maar nu zeldzaam is geworden. Het meest komt zij nog in Noord-Brabant voor.

Liggende vleugeltjesbloem is een plant van het vochtige heidelandschap. Zij groeit op open, grazige plekken in vochtige tot natte heidevelden, vaak op lemige grond en veelal op plekken waar de vochtigheidstoestand vrij sterk wisselt. Vooral op glooiingen is zij te vinden, bijvoorbeeld in overgangen van heide- naar moerasvegetaties en in leemkuilen. Verder staat zij soms in schrale bermen en drassige, onbemeste hooilanden. Planten die haar vergezellen zijn Heidekartelblad (Pedicularis sylvatica), Tormentil (Potentilla erecta), Stekelbrem (Genista anglica), Welriekende nachtorchis (Platanthera bifolia), Gevlekte orchis (Dactylorhiza maculata), Blauwe knoop (Succisa Pratensis) en Valkruid (Arnica montana). Heide op leem levert na ontginning goede landbouwgrond en de achteruitgang van Liggende vleugeltjesbloem is dan ook vooral een gevolg van ontginning.

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1988 (deel 3) 

Zaadbank:
vergankelijk (zaden overleven zelden langer dan één jaar).
Kiemperiode:
vanaf Late voorjaar
Gebruik:
geen nuttig gebruik
Bladseizoen:
overwinterend groen
Worteldiepte:
10cm
Levensvorm:
kruidachtige chamaefyt
Mycorrhizen:
Blaasvormige-'arbuscular' mycorrhizen
Geslachtsverdeling:
tweeslachtig
Vruchttype:
doosvrucht
Vruchtkleur:
onopvallend
Verbreidingswijze:
mieren
Verbreidingsstrategie:
seizonale verjonging met behulp van zaden (twijfelachtig)
Indigeniteit:
inheems
Herkomst:
oorspronkelijk inheems
Levensstrategie volgens Grime:
S
Grime-competitiewaarde:
0.00
Grime-stresswaarde:
10.00
Grime-ruderaliteitswaarde:
0.00
Ellenberg licht:
lichtplanten
Ellenberg vocht:
indicator van matig vochtige tot vochtige standplaatsen
Ellenberg pH:
tussen sterke zuurindicator en zuurindicator
Ellenberg voedselrijkdom:
zeer stikstofarme bodem / stikstofarme bodem
Maaigevoeligheid:
maaigevoelig/matig tolerant
Ecologische amplitude:
smalle amplitude
Gebondenheid aan grondwater:
plaatselijke freatofyt
Zuurtegraad bodem:
minimum zuur tot maximum zuur

Liggende vleugeltjesbloem is een soort van schrale graslanden, in het bijzonder van heischrale graslanden en grazige delen van vochtige heiden. Ze heeft, in tegenstelling tot gewone vleugeltjesbloem, een voorkeur voor zure tot zwak zure bodems.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Beschermd:
Nee
Sieber codes:
H2
H3
Rode lijst:
kwetsbaar
Zeldzaamheid KFK-klasse:
132-228 kwartierhokken
Invasieve exoot:
Nee
In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Wouter Van Landuyt
Referenties
  • Van Landuyt W., Hoste I., Vanhecke L., Van den Bremt P. Vercruysse W. & De Beer D. (red.) 2006. Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels gewest. Nationale Plantentuin en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek i.s.m. Flo.Wer vzw.

Cursussen bij Inverde

Boeken