Bouwen aan groenexpertise

Natuurstreefbeeld: Brem- en gaspeldoornstruweel (rbbsg)

Geïsoleerde struwelen, gedomineerd door Brem en/of Gaspeldoorn worden tot de rbbsg gerekend. In de meeste gevallen echter gaat het om lijnvormige vegetaties in bermen of bosranden, of in complex met grasland, heide of open plekken in bos, in dit geval gaat het niet om rbbsg.

Brem is een pionierstruweelsoort van voedselarme gronden. Op plaatsen waar beheer zoals begrazing, maaien, of plaggen wegvalt in heides of in voedselarme graslanden op zandige bodems, kan er houtopslag komen. Samen met Grove den, Ruwe berk, Zachte berk, Zomereik, Gaspeldoorn, … kan Brem zich hier vestigen. Wanneer Brem en/of Gaspeldoorn dominant voorkomt, hebben we te maken met een brem- en/of gaspeldoornstruweel.

Beheer:

Brand heeft een positief effect op het vestigen van deze bremstruwelen. De struwelen hebben vaak maar een korte levensduur en worden snel opgevolgd door braamstruwelen op arme gronden, en op rijkere standplaatsen gaan zij over naar doornstruwelen.
Onder extensieve begrazing kan verjonging van brem plaatsvinden (Van Kerckvoorde et al., 2007) Bij overgangen van heide naar bos en aan de rand van heiden kan bremstruweel ontwikkelen. Als het maai- of graasbeheer achterwege blijft in de heischrale delen op kalkhellingen kan brem opslaan en evolueren naar struweel. Deze kunnen verder evolueren naar eiken-berkenbossen.

heeft als indicator van een goede toestand

Grote bremraap

heeft als indicator van een goede toestand

Struikhei

heeft als indicator van een goede toestand

Pilzegge

heeft als indicator van een goede toestand

Bochtige smele

heeft als indicator van een goede toestand

Muizenoor

heeft als indicator van een goede toestand

Zandblauwtje

heeft als indicator van een goede toestand

Pijpenstrootje

heeft als indicator van een goede toestand

Tormentil

heeft als indicator van een goede toestand

Klein vogelpootje

heeft als indicator van een goede toestand

Mannetjesereprijs

heeft als indicator van een goede toestand

Liggend hertshooi

heeft als indicator van een goede toestand

Fraai hertshooi

heeft als indicator van een goede toestand

Liggende vleugeltjesbloem

heeft als indicator van een goede toestand

Schapengras

heeft als indicator van een goede toestand

Schapenzuring

heeft als indicator van een goede toestand

Gewoon biggenkruid

heeft als indicator van een goede toestand

Heideklauwtjesmos

heeft als indicator van een goede toestand

Groot laddermos

heeft als indicator van een goede toestand

Brem

heeft als indicator van een goede toestand

Gaspeldoorn

heeft als indicator van een goede toestand

Bronsmos

heeft als indicator van een goede toestand

Stijf havikskruid

heeft als indicator van een goede toestand

Boshavikskruid

heeft als indicator van een goede toestand

Spits havikskruid

heeft als indicator van een goede toestand

Schermhavikskruid

Code:
rbbsg
Kenmerken:

Bremstruwelen met heide zijn 1 à 2 m hoge, door brem gedomineerde vegetaties , vaak met een open structuur Er wordt gestreefd naar de aanwezigheid van de 3 fasen, zijnde

  • Fase 1 = open plek;
  • Fase 2 = pioniersstadia van natuurlijke verjonging met struiksoorten;
  • Fase 3 = ontwikkel- en climaxstadia

Verder dient dit struweel te grenzen aan habitatwaardige bossen (al dan niet via een zoom) en/of aan habitat of rbb van half-natuurlijke graslanden, ruigtes, heide-, moeras- of watervegetaties.

Factoren:

Aangezien Brem- en gaspelstruwelen maar een korte levensduur hebben, zijn ze dus zeer gevoelig voor verbossing. Beddeking door bomen en struiken groter dan 2m, samen met bramen moet beperkt worden tot maximaal 30%. Uitgezonderde soorten zijn uiteraard brem en gaspeldoorn zelf.

Aangezien ze van nature op vrij voedselarme bodems voorkomen zijn ze eveneens gevoelig aan verruiging. In de bossleutel (Vandekerkhove et al., 2016) is een opdeling gemaakt in rbbsg – sg(u) en sg(u)°, waarbij de laatste eenheid een sterk verruigde ondergroei heeft met hogere bedekkingen van gewone braam, brede stekelvaren, grote brandnetel, kleefkruid en hondsdraf. Deze zijn meegenomen in deze verstoringsindicator.

De verstoring door invasieve exoten : voor de kruidlaag mag de bedekking hoogstens sporadisch zijn, terwijl voor boom- en struiklaag deze minder streng is (hoogstens occasioneel). Dit valt te verklaren omdat uitheemse boom- en struiksoorten veel beter te beheren zijn dan kruidlaagsoorten. Verder zijn uitheemse bomen soms de enige dikke of holle bomen in de vegetatie en zou het verwijderen ervan kunnen leiden tot het verdwijnen van holtebewonende dieren of organismen die aan oude of dikke bomen gebonden zijn.

Prioritair habitattype:
Nee
Grondwaterafhankelijk:
Ja
Referenties
  • De Bie E (2018). Beoordelingskader voor Regionaal Belangrijke Biotopen (RBB) – Achtergrondrapport Methodiek - Struweelbiotopen. Rapporten van het INBO (88).Brussel. DOI: doi.org/10.21436/inbor.15651603