Freatofyten wil letterlijk zeggen "houdend van grondwater", het zijn planten die groeien op bodems waar grondwater door stroomt of waar kwel optreedt.
Onder freatofyten verstaan we plantensoorten die beperkt zijn tot de invloedssfeer van het grondwateroppervlak (of ook freatisch vlak genaamd).
Een aantal plantensoorten komt uitsluitend binnen de invloed van het grondwater voor, en deze soorten noemen we 'obligate' freatofyten. Voorbeelden hiervan zijn beenbreek (Narthecium ossifragum), moeraswederik (Lysimachia thyrsiflora) en dotterbloem (Calthapalustris). Zie de lijst hieronder.
Daarnaast is er een grote categorie van 'niet obligate' of 'facultatieve' freatofyten: deze soorten kunnen op bepaalde plaatsen ook buiten de invloed van het grondwater groeien, bijvoorbeeld als er kalk aanwezig is. Dat noemen we dan specifiek kalk-freatofyten. Echt duizendguldenkruid is in aanwezigheid van kalk een afreatofyt, of niet gebonden aan grondwater.
Afhankelijk van de locatie neem je dus bepaalde soorten mee als freatofyt. Als er op een locatie veel freatofyten voorkomen, duidt dit op een zone die gevoelig is voor verdroging.
Planten die gebonden zijn aan grondwater zijn daarom nog geen indicatoren van kwel. Kwel kan er wel voor zorgen dat het grondwater tot in de wortelzone komt van de planten. Indien de kwel dan mineraalrijk is bijvoorbeeld aan ijzer en of kalk krijg je specifieke vegetaties met bepaalde plantensoorten. Een hoge grondwatertafel kan echter ook optreden zonder kwel. Toch zijn er soorten die echt gebonden zijn aan kwel, we noemen deze freatofyten dan kwelindicatoren.
Lijst van de obligate freatofyten (Londo, 1988)
Wilde bertram
Echte heemst
Lavendelhei
Stijf barbarakruid
Veerdelig tandzaad
Valse voszegge
Zompzegge
Zwarte zegge
Vlozegge
Stippelzegge
Slanke zegge
Voszegge
Strandduizendguldenkruid
Fraai duizendguldenkruid
Verspreidbladig goudveil
Vleeskleurige orchis
Lange zonnedauw
Kamvaren
Beklierde basterdwederik
Moeraswespenorchis
Reuzenpaardenstaart
Bonte paardenstaart
Eenarig wollegras
Moerasspirea
Klokjesgentiaan
Slanke gentiaan
Getand vlotgras
Veenreukgras
Waternavel
Groot springzaad
Zilte greppelrus
Noordse rus
Koprus
Dwergrus
Moeraslathyrus
Echte koekoeksbloem
Boswederik
Grote kattenstaart
Watermunt
Polei
Wilde gagel
Beverneltorkruid
Weidekerveltorkruid
Addertong
Koningsvaren
Kleine veenbes
Kleverige ogentroost
Heidekartelblad
Smalle beukvaren
Moerasbeemdgras
Adderwortel
Zwarte bes
Kruipwilg
Platte bies
Bosbies
Blauw glidkruid
Klein glidkruid
Karwijselie
Weidekervel
Moerasmelkdistel
Watermuur
Bosmuur
Moerasmuur
Poelruit
Kleine valeriaan
Melkviooltje
De lijst met de obligate kalkfreatofyten is de volgende
Daslook
Zwarte els
Springzaadveldkers
Zeegroene zegge
Kammos
Gevlekte orchis
Hondstarwegras
Harig wilgenroosje
Viltige basterdwederik
Koninginnekruid
Gewone es
Grote muggenorchis
Honingorchis
Kantig hertshooi
Gevlekt hertshooi
Witte munt
Bosbingelkruid
Harlekijn
Stippelvaren
Eenbes
Parnassia
Welriekende nachtorchis
Bergnachtorchis
Kranssalomonszegel
Slanke sleutelbloem
Heelkruid
Blauwe knoop
Hauwklaver
Ga op zoek naar één of meerdere bomen die voldoen aan jouw criteria.
Wat weet jij over natuur, natuurbeheer en -beleid? Een overzicht van onze populairste testen.